Dịch âm đạo là hiện tượng bình thường của phụ nữ, có chức năng làm sạch và bảo vệ âm đạo, nhưng đôi khi dịch âm đạo bất thường có thể là triệu chứng của nhiều tình trạng bệnh lý tiềm ẩn.
Tiết dịch âm đạo là hoàn toàn bình thường và tất cả phụ nữ đều gặp phải tình trạng này. Tuy nhiên, một số người thắc mắc làm thế nào để phân biệt được đâu là hiện tượng sinh lý bình thường và đâu là dấu hiệu của một vấn đề bệnh lý?
Bài viết dưới đây giải thích tầm quan trọng của dịch âm đạo trong việc giữ an toàn cho cơ thể nữ giới, cũng như cách phát hiện dịch tiết bất thường có nghĩa là đã đến lúc bạn cần đến gặp bác sĩ.
1. Dịch âm đạo là gì?
Dịch âm đạo (còn gọi khí hư) là một chất lỏng hơi sệt, trong suốt hay có màu trắng hoặc trắng đục tiết ra từ âm đạo của người phụ nữ. Hầu hết phụ nữ bị tiết dịch âm đạo lần đầu tiên khi đến tuổi dậy thì và tiếp tục cho đến sau khi mãn kinh.
Dịch tiết âm đạo được sản xuất bởi các tuyến trong âm đạo và cổ tử cung, giữ vai trò đào thải các tế bào chết và vi khuẩn ra ngoài. Mỗi ngày, một lượng nhỏ chất lỏng chảy ra khỏi âm đạo, làm sạch âm đạo để giữ cho môi trường âm đạo luôn sạch sẽ và khỏe mạnh. Đây là một cơ chế tự nhiên hoàn toàn bình thường mà cơ thể bạn sử dụng để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
Khí hư là chất dịch sinh lý tiết ra trong cơ thể người phụ nữ có vai trò quan trọng giúp môi trường âm đạo ở trạng thái cân bằng.
Theo ThS. BSCKII Diêm Thị Thanh Thủy - Trưởng khoa khám Sản tự nguyện, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, khí hư giữa kỳ kinh thường trong hoặc trắng đục, không có mùi là bình thường, khí hư sinh lý chỉ hơi nồng nồng nhẹ. Có những người tiết dịch nhiều cũng là bình thường.
Một số phụ nữ bị tiết dịch hàng ngày, trong khi một số thì thỉnh thoảng mới thấy khí hư. Lượng dịch tiết âm đạo ở mỗi người khác nhau. Màu dịch âm đạo, độ đặc và lượng dịch cũng thay đổi theo từng ngày, tùy thuộc vào từng thời gian trong chu kỳ kinh nguyệt.
2. Khi nào thì dịch âm đạo được coi là bất thường?
Dịch âm đạo thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Những thay đổi về màu sắc và độ đậm đặc tự nhiên thường tương quan với sự rụng trứng. Tuy nhiên, một số thay đổi nhất định có thể là bất thường nếu chúng nằm ngoài những thay đổi tự nhiên liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Dịch âm đạo thường xuất hiện nhiều hơn trước thời điểm rụng trứng, trước kỳ kinh nguyệt, hoặc khi có kích thích tình dục, có tác dụng bôi trơn và khiến phụ nữ đạt khoái cảm hơn.
Tuy nhiên, nếu dịch tiết âm đạo có màu sắc hoặc mùi lạ cho thấy có điều gì đó không ổn. ThS.BSCKII Diêm Thị Thanh Thủy cho biết: Khi khí hư có màu vàng, màu xanh, hơi hồng hoặc có mùi kèm theo ngứa ngáy, khó chịu, rát vùng kín thì thường là dấu hiệu của viêm nhiễm phụ khoa.
Dưới đây là các loại dịch âm đạo khác thường và nguyên nhân:
Dịch âm đạo đặc và có màu trắng đục hơi giống phô mai tươi: Đó có thể là dấu hiệu nhiễm trùng nấm men kèm theo ngứa, rát, nhức hoặc đau. Khi bị nhiễm nấm âm đạo, phụ nữ có thể bị đau khi đi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục, cũng có thể bị sưng hoặc phát ban quanh âm hộ.
Dịch âm đạo màu trắng, vàng hoặc xám: Đây là một biểu hiện của viêm âm đạo do vi khuẩn. Các triệu chứng của viêm âm đạo do vi khuẩn bao gồm khí hư có mùi tanh sau khi giao hợp, cảm giác nóng rát khi đi tiểu, ngứa âm đạo, đỏ và sưng tấy nhẹ.
Dịch âm đạo bất thường kèm theo những triệu chứng khó chịu như ngứa ngáy âm hộ, âm đạo, cảm giác đau ê ẩm ở vùng dưới, giảm khoái cảm khi quan hệ tình dục... thì nguy cơ mắc bệnh phụ khoa là rất lớn.
Dịch âm đạo màu vàng hoặc xanh lá cây, đặc hoặc vón cục: Có thể do nhiễm trùng roi Trichomonas. Bệnh này thường lây nhiễm qua quan hệ tình dục, nếu không được chữa trị dễ dẫn đến viêm buồng trứng, cổ tử cung và là nguyên nhân gây vô sinh ở phụ nữ.
Các triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân nhiễm Trichomonas là ra nhiều khí hư, màu trắng đục, nhày dính, có bọt; âm đạo, âm hộ bị đỏ rát, nhất là khi có kinh nguyệt; niêm mạc âm đạo có hiện tượng sung huyết, đôi khi tụ huyết; người bệnh rất ngứa ngáy, khó chịu...
Dịch âm đạo màu nâu hoặc có máu: Dịch âm đạo có máu là bình thường nếu nó xảy ra trong hoặc ngay sau kỳ kinh nguyệt của bạn. Tuy nhiên khi dịch âm đạo xuất hiện vào cuối kỳ nguyệt san nhưng có màu nâu hoặc dịch âm đạo có máu vào giữa chu kỳ bạn cần phải cẩn thận.
Dịch âm đạo màu nâu hoặc có lẫn máu có thể là tình trạng rối loạn kinh nguyệt hoặc dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn nếu kèm theo các triệu chứng như đau vùng chậu hoặc chảy máu âm đạo. Trường hợp này chị em cần đi khám để bác sĩ thăm khám ngay vì có thể là chỉ dấu của một bệnh nghiêm trọng.
Dịch âm đạo có bọt, màu vàng: Có thể là một biểu hiện khi mắc bệnh lậu. Các triệu chứng bao gồm đau vùng chậu. Chị em cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra cụ thể.
Theo BS. Nguyễn Tuấn Anh - Bệnh viện Phụ sản Trung ương, nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục cũng có thể gây tiết dịch bất thường. Nếu đang hoạt động tình dục và nhận thấy sự thay đổi trong dịch tiết của mình, hãy đi khám. Nếu không được điều trị, nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng khác, bao gồm cả vô sinh.
3. Vệ sinh đúng cách giúp ngăn ngừa tiết dịch âm đạo bất thường
Để phòng ngừa nhiễm trùng âm đạo, phụ nữ nên thực hành tốt việc vệ sinh vùng sinh dục và mặc đồ lót thoáng khí, bằng chất liệu cotton là tốt nhất. Theo ThS.BSCKII Diêm Thị Thanh Thủy, vi khuẩn kỵ khí có thể gây viêm nhiễm âm đạo. Vi khuẩn này vốn tồn tại trong âm đạo và khi gặp môi trường thuận lợi sẽ phát triển, nhất là môi trường kỵ khí như mặc quần áo quá chật, quá bí trong một thời gian dài.
Chỉ nên rửa phía ngoài âm hộ bằng xà phòng mềm, nhẹ và nước ấm để giữ cho âm đạo sạch sẽ. Không nhất thiết phải thoa xà phòng trực tiếp lên vùng âm đạo. Tuyệt đối không thụt rửa sâu trong âm đạo vì đây là hành động làm mất cân bằng độ pH âm đạo và gây ra nhiều bệnh phụ khoa. Ngoài ra, hãy tránh xa các loại thuốc xịt và bồn tắm tạo bọt dành cho phụ nữ.
Thường xuyên lau từ trước ra sau khi đi vệ sinh để tránh vi khuẩn xâm nhập vào ống âm đạo gây viêm nhiễm. Thực hành tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su để phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Nếu nhận thấy dịch tiết âm đạo của mình không bình thường, bạn cần đến gặp bác sĩ phụ khoa để có hướng dẫn tốt hơn và đề xuất những xử trí cần thiết. Khi thấy các dấu hiệu bất thường về dịch âm đạo như màu sắc, mùi khác thường, âm đạo ngứa, rát, bị đau bụng dưới... cần tới bác sĩ chuyên khoa ngay để được khám và điều trị kịp thời.
Bách Nguyên (Theo songkhoe)
