Mãn kinh có thể gây ra các phản ứng về thể chất và tinh thần làm cản trở cuộc sống tình dục lành mạnh. Mặc dù kinh nghiệm của mỗi phụ nữ là khác nhau, nhưng khoảng 17-45 % phụ nữ mãn kinh trải qua khó chịu trong chuyện này.
Tiền mãn kinh xảy ra trong những năm trước khi kinh nguyệt chấm dứt và đặc trưng bởi bốc hỏa và các triệu chứng khác. Mãn kinh bắt đầu khi chu kỳ kinh nguyệt đã dừng lại ít nhất một năm. Có những phụ nữ trải qua cả hai giai đoạn này một cách nhẹ nhàng, nhưng có một số người các triệu chứng lại nặng nề.
Các hiệu ứng về thể chất
Trong thời kỳ tiền mãn kinh, lượng estrogen suy giảm. Điều này tạo ra sự thay đổi trong các mạch máu và các mô của âm đạo và âm hộ, làm cho các cơ quan dễ bị tổn thương hơn. Hầu hết các biến chứng tình dục của mãn kinh xuất phát từ chứng teo âm hộ, một tình trạng bị mất khả năng đàn hồi, độ ẩm và độ dày của âm hộ và mô âm đạo. Các triệu chứng thể chất khác của mãn kinh bao gồm: đau, chảy máu hoặc cảm giác rát bỏng khi quan hệ tình dục; cảm giác căng thẳng trong suốt quá trình giao hợp; giảm ham muốn tình dục; khó kích thích hoặc không thể đạt cực khoái; nhiễm khuẩn đường tiểu nhiều lần; viêm âm đạo.
Không phải tất cả phụ nữ đều thấy những thay đổi cơ thể giống nhau trong thời kỳ mãn kinh, và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể thay đổi. Phụ nữ nên đi khám bác sĩ nếu các triệu chứng bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày hoặc làm giảm chất lượng cuộc sống.
Hiệu ứng cảm xúc
Các triệu chứng thể chất của thời kỳ mãn kinh cũng có thể gây ra các phản ứng phụ về tình cảm. Thay đổi lượng hormon có thể gây trở ngại cho giấc ngủ và tâm trạng, gây mệt mỏi, lo lắng, dễ cáu kỉnh, và trầm cảm. Giảm ham muốn tình dục hoặc không có khả năng để thưởng thức tình dục cũng có thể dẫn đến sự tự ti, cũng như ảnh hưởng tới sự thân tình của cặp đôi. Những phản ứng phụ này có thể làm suy nhược như các hiệu ứng thể chất, đặc biệt là khi nói đến tình dục. Trong thời gian căng thẳng hay buồn bã, người ta thường mất hứng thú trong các hoạt động không mang lại cho họ niềm vui. Hơn nữa, đau đớn và khó chịu càng khiến người phụ nữ tránh xa hoạt động chăn gối. Nhiều thay đổi thể chất do lão hóa cơ thể cũng có thể tăng cường các triệu chứng cảm xúc mãn kinh. Những phản ứng phụ cảm xúc phổ biến nhất ảnh hưởng đến tình dục bao gồm: lo lắng, hoang mang; cáu gắt; thiếu tập trung và động lực; mệt mỏi; trầm cảm hay buồn bã; cảm giác mất mát; mất ham muốn tình dục hoặc thiếu quan tâm; mất tự tin; lãnh cảm; cảm giác vô dụng hoặc bất lực…
Một cuộc khảo sát ở những phụ nữ mãn kinh bị đau khi quan hệ tình dục cho biết vấn đề này cũng gây căng thẳng với bạn tình của họ.
Để hỗ trợ đời sống chăn gối ở tuổi mãn kinh có nhiều cách, thay đổi về hành vi và các sản phẩm hỗ trợ thường là biện pháp điều trị đầu tiên. Trong trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể kê toa các liệu pháp hormon. Những lời khuyên và phương pháp đơn giản cho những phản ứng phụ về tình dục của tuổi mãn kinh bao gồm: nên duy trì hoạt động chăn gối đều đặn; sử dụng chất bôi trơn trước khi giao hợp; sử dụng chất dưỡng ẩm âm đạo thường xuyên; tránh chất tẩy rửa hoặc xịt rửa có thể gây khô âm đạo; sử dụng nước ấm để vệ sinh; gia tăng khúc dạo đầu hay các hoạt động thúc đẩy sự kích thích tình dục; tham gia các hoạt động liên kết, tăng cường tình cảm và sự gần gũi với đối tác; điều chỉnh hoặc giảm căng thẳng thông qua tập thể dục và các liệu pháp hoạt động thể chất, tinh thần, chia sẻ với bác sĩ trị liệu hoặc cố vấn tâm lý, bạn bè; tìm cách để khơi lại niềm đam mê hoặc cải thiện quan hệ với chồng hoặc bạn tình; thử các phương thức tình dục mới hoặc đa dạng hóa hoạt động chăn gối; điều trị các nhiễm trùng, viêm âm đạo.
Chữa trị biến cố tình dục
Khoảng 55% phụ nữ không cần chữa trị cho các triệu chứng mãn kinh, hầu hết các phản ứng phụ giảm theo thời gian và cuối cùng biến mất. Tuy nhiên, đối với một số phụ nữ, triệu chứng mãn kinh là rất nặng và liên tục, do đó cần được điều trị. Các bác sĩ có thể kê đơn tùy thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân bao gồm cả những vấn đề khác của sức khỏe. Các lựa chọn điều trị y tế cho các phản ứng phụ của thời kỳ mãn kinh bao gồm: thuốc đặt estrogen hoặc progesterone; thuốc ngừa thai uống liều thấp; liệu pháp thay thế hormon (MHRT). Ngoài ra, một số thuốc dùng để điều trị trầm cảm, lo âu, chứng động kinh và tăng huyết áp có thể giúp giảm bớt những cơn nóng giận và chán nản.
Tập thể dục giúp phụ nữ mãn kinh tránh giảm được các hiệu ứng tiêu cực về thể chất và cảm xúc (ảnh minh họa).
Những người có bệnh tăng huyết áp, cá nhân hoặc gia đình có tiền sử bệnh tim hoặc đột quỵ, ung thư, bệnh tiểu đường, cholesterol máu cao, bệnh gan hoặc thận, tiền sử chảy máu kinh niên, rối loạn đông máu, trên 60 tuổi hoặc đã trải qua giai đoạn mãn kinh không nên sử dụng hormon.
Bên cạnh đó có thể lựa chọn phương pháp điều trị thay thế bằng thuốc thảo mộc, hormon từ thực vật. Nhiều loại thảo mộc cũng có thể tương tác với thuốc, do đó nên nói chuyện với bác sĩ trước khi tự sử dụng các loại thảo mộc hoặc chất bổ sung. Điều trị phòng chống loãng xương cũng rất cần thiết đối với phụ nữ mãn kinh. Phương pháp điều trị loãng xương bao gồm bổ sung chế độ ăn uống và trị liệu bằng thuốc.
Các chuyên gia đã phát hiện ra rằng tập thể dục, chế độ ăn uống, ngủ đủ giấc và duy trì các mối quan hệ xã hội, tình bạn có thể giúp phụ nữ vượt qua những cảm xúc tiêu cực trong quá trình chuyển đổi mãn kinh. Tập thể dục thường xuyên là một cách tuyệt vời để thúc đẩy cả sức khỏe tinh thần và thể chất. Hoạt động giúp giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và làm cho vấn đề trở nên dễ dàng hơn. Chế độ ăn uống cũng có thể giúp các cá nhân giảm sự thay đổi trạng thái mãn kinh, đặc biệt là những chất béo giàu protein và axit béo omega-3. Một số người cũng nhận thấy thái cực quyền, yoga, thiền có thể giúp họ dễ dàng kiểm soát stress và các triệu chứng mãn kinh khác.
Bách Nguyên (Theo suckhoedoisong)
