Rối loạn tiền đình (RLTÐ) tên đầy đủ là hội chứng rối loạn chức năng tiền đình. Ðây là chứng bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, người trưởng thành chiếm tỷ lệ cao hơn.
Hiện nay, chứng bệnh này còn tấn công nhiều vào nhóm người lao động trí óc, làm việc văn phòng. Dưới đây là một số biện pháp tập luyện có tác dụng phòng ngừa và giảm triệu chứng bệnh hiệu quả.
Tiền đình là vùng nằm ở phía sau ốc tai, là một hệ thống có vai trò quan trọng trong duy trì thăng bằng, phối hợp cử động mắt, đầu và thân mình. Các triệu chứng của bệnh chỉ xảy ra thoáng qua nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần. Điều đó gây khó chịu cho người bệnh và ảnh hưởng không nhỏ đến công việc và sinh hoạt hàng ngày. Các nguyên nhân gây RLTĐ có thể kể đến như: Huyết áp thấp, các bệnh về tim mạch, tình trạng căng thẳng, stress kéo dài, sử dụng quá nhiều bia rượu hay những người mắc bệnh béo phì,… Khi bị RLTĐ, người bệnh có thể nhận biết thông qua các dấu hiệu như:
Chứng RLTĐ thường xảy ra vào lúc nửa đêm, gần sáng. Khi người bệnh tỉnh dậy không ngồi dậy được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và có thể nôn. Người lảo đảo, choáng váng, mất thăng bằng, đi dễ bị ngã, cũng có trường hợp bị sang chấn. Khi thay đổi tư thế như nghiêng người từ trái qua phải hoặc ngược lại là chóng mặt, buồn nôn. Nhẹ thì thoáng qua nhưng nếu nặng thì không thể thay đổi tư thế được và nôn.
Người bệnh RLTĐ cần cảnh giác với các triệu chứng như: cơn nhức đầu bất thình lình, mờ mắt, giảm thính giác, nói khó khăn, tay chân run rẩy, lảo đảo muốn ngã, đau ngực hoặc nhịp tim nhanh chậm bất thường… thì phải đi khám ngay, rất có thể đó là dấu hiệu của các bệnh nặng như tai biến mạch máu não, u bướu não…
Việc tập luyện cho vùng cổ vai gáy cũng rất cần thiết trong việc phòng bệnh RLTĐ. Việc tập luyện nên kiên trì, thường xuyên, nhẹ nhàng nhưng đúng động tác. Ví dụ: tập đốt sống cổ một cách đơn giản, bất kỳ lúc nào cũng có thể thực hiện được, ở đâu cũng làm được là thực hiện động tác quay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống, từ từ không vội vàng. Mỗi lần tập cũng chỉ từ 5 – 10 phút, không nên tập kéo dài thời gian… Một số bài tập có tác dụng cải thiện RLTĐ như yoga, dưỡng sinh, bài tập suối nguồn tươi trẻ… cũng có thể tham khảo và áp dụng nếu phù hợp.
Bên cạnh việc tập thể dục đều đặn, người bệnh cần điều chỉnh các thói quen, lối sống: tránh thay đổi tư thế đột ngột; không lái xe hoặc điều khiển máy móc có động cơ mạnh; giảm thiểu căng thẳng, lo âu, hoảng hốt; tránh leo trèo cao; không đọc sách báo khi ngồi trên ôtô; ngồi hoặc nằm ngay khi cảm thấy chóng mặt.
Chế độ ăn khoa học, phù hợp có thể phòng ngừa và cải thiện các dấu hiệu của bệnh: Tăng cường các loại rau xanh như rau cải cúc, cải xoong, rau ngót, các loại đỗ, đậu… các sản phẩm từ sữa. Bổ sung hoa quả tươi chứa các loại vitamin có trong táo, cam, lê, chuối… tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể. Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm và đồ uống có lượng đường, muối cao, các đồ ăn nhanh. Không sử dụng các thực phẩm và đồ uống có chứa chất kích thích cafein (cafein khiến tình trạng ù tai tăng lên). Hạn chế rượu, bia (bia tác động lên hệ thần kinh trung ương gây ra các cơn đau đầu). Uống đủ lượng nước từ 1,5 đến 2,5 lít nước/ngày.
Các bài tập tốt cho người bị rối loạn tiền đình
Tập thể dục chính là cách tốt nhất để làm giảm các triệu chứng của RLTĐ.
Bài tập lắc lư trước sau: Đứng thẳng người, hai chân rộng bằng vai, hai tay buông thẳng. Nhẹ nhàng ngả người ra trước rồi ra sau, sao cho trọng lực dồn xuống ngón chân và gót chân. Không được giơ ngón chân hoặc gót lên. Cố gắng sao cho cả vai và hông di chuyển cùng với nhau. Không khom lưng. Giữ một lát thì trở về tư thế chuẩn bị. Lặp lại mỗi lần 20 nhịp. Lúc đầu nên cố gắng thực hiện một cách chầm chậm, rồi sau đó mới nâng dần lên theo biên độ và tốc độ di chuyển. Ban đầu mở mắt, sau đó nhắm mắt.
Bài tập lắc lư hai bên: Đứng thẳng người, hai chân giang rộng bằng vai, tay buông thẳng. Di chuyển cả thân mình (cả vai và hông cùng di chuyển) sang trái, sao cho toàn thân trụ trên chân trái, rồi sang phải, trụ lên chân phải. Không được nhấc gót và ngón chân lên. Lặp lại như vậy 20 nhịp. Thực hiện động tác thật chậm rãi, một khi đã quen với tốc độ bạn có thể nâng dần lên theo biên độ cũng như là tốc độ di chuyển. Ban đầu mở mắt, sau đó nhắm mắt.
Bài tập dậm chân tại chỗ: Việc dậm chân tại chỗ giống với những động tác hành quân trong quân đội, lặp đi lặp lại khoảng 3 phút. Kết thúc bài tập hãy thả lỏng cơ thể.
Lưu ý khi thực hiện các bài tập: Để đạt được hiệu quả tích cực, bạn phải kiên trì luyện tập thường xuyên. Việc tập luyện cũng đòi hỏi sự chậm rãi, cẩn thận và chính xác trong từng động tác. Nên khởi động kỹ và thấy sức khỏe ổn định, không chóng mặt thì mới tập. Thời gian tập chuỗi động tác tối thiểu trong khoảng 30 phút, trong đó có phần khởi động và thư giãn sau bài tập. Dưới quãng thời gian này việc tập sẽ không có tác dụng nhưng tập luyện dài quá cũng có thể làm cho các cơ nhức mỏi. Không nên ăn trước khi tập khoảng 2 giờ.
Bách Nguyên (Theo suckhoedoisong)
