Những bí ẩn về tinh hoàn thường có những câu trả lời y học. Tinh hoàn không cân đối, tinh hoàn dường như có màu xanh... những điều này có phải là bất thường về sức khỏe.
1. Tinh hoàn là nhà máy sản xuất tinh trùng
Tinh hoàn sản xuất khoảng 1.500 tinh trùng mỗi giây và khoảng 90.000 tinh trùng mỗi phút, 5,4 triệu mỗi giờ và 130 triệu mỗi ngày. Tinh hoàn liên tục tạo ra tất cả các tinh trùng này thông qua một quá trình gọi là sinh tinh. Tinh hoàn cũng giúp sản xuất hormone testosterone, hormone này cần thiết để tạo ra tinh trùng ngay từ đầu. Ngoài ra, hormone giới tính này chịu trách nhiệm phát triển cơ bắp, lông trên cơ thể và làm trầm giọng nói.
Mỗi người đàn ông có số lượng tinh trùng cũng khác nhau, một lần xuất tinh trung bình (khoảng một nửa đến một muỗng cà phê tinh dịch) chứa từ 40 đến 130 triệu tinh trùng. Mặc dù chỉ cần một tinh trùng để thụ tinh với trứng, nhưng có nhiều tinh trùng sẽ giúp tăng cơ hội thụ thai.
2. Tinh hoàn nằm ngoài cơ thể
Để tinh hoàn treo bên ngoài cơ thể giúp đảm bảo nhiệt độ thấp hơn. Nhiệt độ tinh hoàn phải thấp hơn khoảng 5 độ F (3 độ C) so với phần còn lại của cơ thể để tạo và bảo quản tinh trùng đúng cách. Bìu (túi da nhăn nheo chứa tinh hoàn) có nhiệt độ khoảng 93,4 độ F (34 độ C), trong khi nhiệt độ cơ thể thường là 98,6 độ F (37 độ C).
Các cơ bìu đóng vai trò kiểm soát nhiệt độ cho tinh hoàn bằng cách di chuyển chúng đến gần hoặc ra xa cơ thể khi không khí ấm hơn hoặc mát hơn. Ví dụ, khi tinh hoàn quá lạnh, bìu sẽ co lại và kéo chúng lại gần cơ thể để giữ ấm. Và nếu chúng không thể chịu nhiệt, bìu sẽ giãn ra và khiến tinh hoàn bị sa xuống.
3. Tinh hoàn bên trái thường treo thấp hơn
Tinh hoàn bên trái thường thấp bên phải một chút và không phải ngẫu nhiên. Điều này cho phép nhiệt độ của một tinh hoàn thay đổi mà không cần truyền năng lượng đến tinh hoàn kia, giống như khi chúng ở gần hoặc chạm vào nhau. Bằng cách này, cơ thể có thể tăng hoặc giảm nhiệt độ của một tinh hoàn mà không ảnh hưởng đến nhiệt độ của tinh hoàn kia.
4. Tinh hoàn dễ bị tổn thương
Tinh hoàn rất quan trọng đối với quá trình sinh sản nhưng chúng dễ bị tổn thương vì nằm bên ngoài cơ thể. Tinh hoàn đã tiến hóa để có rất nhiều dây thần kinh nhạy cảm với cơn đau, vì vậy mọi người có nhiều khả năng bảo vệ chúng hơn.
Các cơ trong bìu cũng sẽ kéo tinh hoàn lại gần cơ thể hơn nếu chúng cảm thấy có bất kỳ mối nguy hiểm nào, ngay cả khi đó không phải lúc nào cũng là mối nguy hiểm thực sự.
5. Tinh hoàn cực kỳ nhạy cảm với tình dục
Tinh hoàn cực nhạy cảm với cơn đau, nhưng tất cả các đầu dây thần kinh ở tinh hoàn cũng có thể dẫn đến khoái cảm. Túi bìu xung quanh tinh hoàn chứa đầy các đầu dây thần kinh và được coi là vùng sinh dục.
6. Mặc đồ lót chật làm nóng tinh hoàn và hại tinh trùng
Một nghiên cứu cho thấy những người có tinh hoàn chủ yếu mặc quần đùi có mật độ tinh trùng trung bình cao hơn 25% và tổng số lượng tinh trùng với những người đàn ông mặc các loại đồ lót khác, chẳng hạn như quần sịp
Các chuyên gia nam học khuyên dùng đồ lót rộng rãi (ví dụ quần đùi) vì nó giúp tinh hoàn có đủ không gian để điều chỉnh nhiệt độ. Nếu tinh hoàn quá nóng sẽ làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Có nhiều chỗ hơn trong quần đùi cho phép bìu di chuyển ra khỏi cơ thể để điều chỉnh nhiệt độ, thay vì "nhốt" bìu vào cơ thể trong quần sịp bó sát.
Nhưng quần lót chật không phải là thứ duy nhất có thể làm nóng tinh hoàn và gây hại cho tinh trùng. Bất cứ điều gì làm tăng nhiệt, chẳng hạn như thường xuyên ngồi trong bồn nước nóng trong thời gian dài, cũng có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
Tinh hoàn tiếp xúc thường xuyên với môi trường nhiệt độ cao như mặc quần lót chật, tắm nước nóng có thể làm giảm số lượng tinh trùng.
7. Các dấu hiệu của ung thư tinh hoàn thường được phát hiện muộn
Các dấu hiệu bao gồm đau nhức ở lưng, háng, bụng hoặc bìu; cảm giác nặng ở bìu; thay đổi kích thước của một hoặc cả hai tinh hoàn; hoặc một khối u trên tinh hoàn. Đây cũng là loại ung thư phổ biến hơn ở nam giới từ 20 đến 35 tuổi.
Nhiều người thường phát hiện các khối u tinh hoàn muộn vì họ không nhận thấy các triệu chứng. Điều này là do các khối u tinh hoàn có thể phát triển mà không chèn ép bất kỳ cơ quan hoặc xương nào khác gần đó, khiến chúng tương đối không đau. Da bìu cũng lỏng lẻo đến mức khối u tinh hoàn có thể phát triển mà không bị hạn chế.
Mặc dù ung thư tinh hoàn có khả năng chữa khỏi cao, nhưng việc tự kiểm tra vẫn rất quan trọng. Để hoàn thành việc tự kiểm tra tinh hoàn, hãy kiểm tra từng bên tinh hoàn sau khi bạn vừa tắm xong, đây là lúc da bìu thư giãn hơn. Dùng cả hai tay lăn nhẹ một bên tinh hoàn giữa ngón cái và các ngón khác. Tinh hoàn bình thường sẽ có cảm giác đối xứng và tròn, và bạn có thể nhận thấy một ống mỏng, cuộn ở phía sau mỗi tinh hoàn. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ cục cứng hoặc vết sưng nào - hoặc thay đổi về kích thước hoặc hình dạng của tinh hoàn – hãy gặp bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra.
8. Tinh hoàn ẩn
Khi bé trai đang phát triển trong bụng mẹ, tinh hoàn thường tụt từ bụng xuống bìu. Nhưng đôi khi, một em bé được sinh ra với một hoặc cả hai tinh hoàn vẫn còn trong bụng, được gọi là tinh hoàn ẩn. Các yếu tố rủi ro liên quan đến tinh hoàn ẩn bao gồm sinh non, nhẹ cân, tiền sử gia đình có tinh hoàn ẩn và cha mẹ ruột sử dụng rượu hoặc thuốc lá trong khi mang thai.
Đôi khi tinh hoàn ẩn sẽ tự trở về vị trí đúng trong vài tháng đầu đời. Nhưng phẫu thuật thường là cần thiết nếu tinh hoàn không tụt xuống sau sáu tháng. Mặc dù phẫu thuật có thể giải quyết vấn đề sớm, nhưng có một tinh hoàn lạc chỗ khi sinh vẫn làm tăng nguy cơ biến chứng sức khỏe sau này trong đời. Những người trưởng thành sinh ra với tinh hoàn ẩn có nguy cơ mắc ung thư tinh hoàn cao gấp 40 lần. Họ cũng có nhiều khả năng có số lượng tinh trùng thấp và chất lượng tinh trùng kém.
9. Tinh hoàn có thể xoắn và gây ra tình trạng cấp cứu y tế
Đau bìu dữ dội, sưng bìu, buồn nôn, nôn, tinh hoàn cứng và tinh hoàn căng tức là các triệu chứng của một vấn đề y tế khẩn cấp gọi là xoắn tinh hoàn. Nếu có những triệu chứng này, nam giới nên đến phòng cấp cứu càng sớm càng tốt.
Xoắn tinh hoàn là khi một tinh hoàn xoắn và xoay thừng tinh di chuyển máu đến tinh hoàn của bạn. Hành động xoắn này cắt đứt lưu lượng máu đến tinh hoàn, dẫn đến mô tinh hoàn bị đau và chết. Nếu không phẫu thuật tháo xoắn tinh hoàn, thường là trong vòng 6- 8 giờ kể từ khi có triệu chứng, có nguy cơ bị mất tinh hoàn. Các biến chứng khác có thể bao gồm nhiễm trùng, vô sinh, tinh hoàn bị biến dạng về mặt thẩm mỹ và teo tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn hiếm gặp và phổ biến hơn ở những người dưới 25 tuổi. Bệnh thường do bất thường ở túi bao bọc tinh hoàn gây ra và xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ngẫu nhiên, sau khi gắng sức nhiều hoặc chấn thương tinh hoàn.
10. Tinh hoàn có màu xanh hoặc kích thước tăng khác thường
Nếu "quả bóng" của bạn căng và có vẻ to hơn, thường là do bạn đang bị kích thích. Nhưng nếu bạn bị kích thích và không được giải phóng khi đạt cực khoái, bạn cũng có thể cảm thấy đau nhức khó chịu ở tinh hoàn, được gọi là "quả bóng xanh". Tuy nhiên, tinh hoàn của bạn không thực sự chuyển sang màu xanh. Nhiều nhất, bạn có thể nhận thấy màu hơi xanh vì có nhiều máu hơn.
Chuyên gia nam học cho biết "bóng xanh", về mặt y học được gọi là tăng huyết áp mào tinh hoàn (EH), xảy ra khi các mạch máu đến dương vật và tinh hoàn giãn ra để tạo chỗ cho lưu lượng máu tăng lên. Đây là cách dương vật cương cứng để quan hệ tình dục và bạn cũng có thể nhận thấy tinh hoàn có kích thước gần gấp đôi. Lưu lượng máu tăng lên này giảm dần sau khi đạt cực khoái. Nhưng nếu cực khoái không xảy ra, bạn có thể cảm thấy hơi khó chịu.
Bách Nguyên (Theo songkhoe)
