Các yếu tố lối sống đóng một vai trò quan trọng đối với chất lượng tinh dịch và khả năng di chuyển khỏe mạnh của tinh trùng, đảm bảo sức khỏe sinh sản cho quý ông.
PGS.TS Nguyễn Quang, Giám đốc Trung tâm Nam học, Bệnh viện Việt Đức, Chủ tịch Hội Y học giới tính Việt Nam cho biết: Tình trạng vô sinh hiếm muộn ngày càng phổ biến, trong đó vô sinh nam chiếm đến 40%.
Có rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới như: yếu tố tình dục; nhiễm trùng hệ tiết niệu - sinh dục: viêm tinh hoàn, mào tinh hoàn, viêm niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt, những bất thường bẩm sinh,…
Theo những báo cáo gần đây, có khoảng 1/5 nam giới có số lượng hoặc chất lượng tinh trùng thấp. Trên thực tế, 3 tháng trước khi bạn dự định cố gắng có con, bạn nên giải quyết các vấn đề sức khỏe đã có từ trước và thay đổi lối sống lành mạnh như những điều được liệt kê dưới đây. Những thay đổi này sẽ giúp bạn nâng cao chất lượng tinh trùng để tăng khả năng thụ thai tốt nhất.
1. Duy trì cân nặng hợp lý
Nếu bạn có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao thì hãy cố gắng giảm cân. Béo phì có ảnh hưởng lớn đến các vấn đề về khả năng sinh sản của nam giới và các nghiên cứu cho thấy nó có thể ảnh hưởng đến lượng hormone gây giảm sản xuất và tập trung tinh trùng. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng có mối liên hệ giữa béo phì và giảm khả năng vận động và hình thái của tinh trùng.
Một số nghiên cứu cho thấy rằng tình trạng béo phì của người cha thậm chí có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của những đứa con tương lai ví dụ như con cái dễ mắc bệnh mạn tính hơn. Cách tốt nhất để đạt được cân nặng lý tưởng là thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục.
2. Ngừng hút thuốc
Hút thuốc có thể làm giảm khối lượng xuất tinh cũng như mật độ và khả năng vận động của tinh trùng. Những người hút thuốc có thể có hàm lượng kẽm thấp hơn trong tinh dịch, điều này có thể làm giảm sản xuất tinh trùng. Hút thuốc cũng có thể gây hại cho chức năng cương dương.
Nhưng tất cả những tác động tiêu cực này có thể được đảo ngược nếu bạn bỏ hút thuốc. Hãy hỏi bác sĩ nếu bạn cần trợ giúp để bỏ hút thuốc.
3. Hạn chế hoặc bỏ hẳn rượu, bia
Uống nhiều rượu bia có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Rượu, bia làm giảm nồng độ testosterone, hormone kích thích nang trứng và hormone tạo hoàng thể (LH), một trong những hormone chính kiểm soát hệ thống sinh sản. Rượu làm tăng oestrogen, có thể góp phần làm giảm sản xuất tinh trùng và ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh trùng.
4. Tránh chất kích thích và một số loại thuốc
Nam giới nên tránh tất cả các chất kích thích, thuốc gây nghiện có thể làm hỏng AND của tinh trùng dẫn tới vô sinh. Một số thuốc điều trị bệnh cũng có thể ảnh hưởng tới chất lượng và số lượng tinh trùng. Trước khi quyết định có con, nam giới nên kiểm tra các loại thuốc đang sử dụng bao gồm các loại thuốc kê đơn, không kê đơn, vitamin và thực phẩm chức năng và thông báo lại với bác sĩ. Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào gây ảnh hưởng tới chất lượng tinh trùng, bác sĩ sẽ tìm loại thuốc thay thế tốt hơn hoặc cân nhắc tạm ngừng thuốc trong thời gian bạn muốn sinh con.
5. Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục điều độ giúp nam giới tăng cường sức khỏe. Khi tập thể dục, cơ thể nam giới sẽ tăng cường sản xuất hormone testosterone, chịu trách nhiệm chính cho sự gia tăng sản xuất tinh trùng.
Điều quan trọng là phải tích cực vận động để có sức khỏe tim mạch tốt và có cân nặng lý tưởng để có khả năng sinh sản. Những nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra rằng những người đàn ông thường xuyên hoạt động có số lượng tinh trùng cao hơn so với những người ít vận động. Đặt mục tiêu tập thể dục vừa phải ít nhất 30 phút, 3-5 lần một tuần.
6. Quản lý căng thẳng
Căng thẳng có thể làm giảm các hormone như LH và testosterone. Theo BS. Hà Cường - Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, stress là một trong những tác nhân hàng đầu gây suy giảm testosterone từ đó làm ảnh hưởng đến đời sống sinh lý của nam giới. Đi kèm với suy giảm ham muốn, lo lắng và stress cũng khiến cho chất lượng tinh trùng giảm, nam giới dễ mất hưng phấn và khó lên đỉnh.
7. Lưu ý nhiệt độ cơ thể
Theo ThS. BS. Nguyễn Duy Khánh - Trung tâm Nam học BV Hữu nghị Việt Đức, nhiệt độ của tinh hoàn tăng có thể làm giảm chất lượng tinh trùng. Cố gắng tránh ngồi trong thời gian dài với máy tính xách tay nóng trên vùng háng hoặc mang điện thoại ấm trong túi. Ngoài ra, đừng tắm nước nóng lâu, tắm hơi và bể sục.
Thay vào đó, hãy mặc quần và đồ lót rộng rãi (chẳng hạn như quần đùi). Nếu bạn làm việc trong môi trường nóng bức hoặc ngồi hàng giờ liền, hãy tìm cách làm mát khu vực bộ phận sinh dục và ra ngoài thường xuyên.
8. Ăn uống lành mạnh giúp tinh trùng khỏe mạnh
ThS. BS. Nguyễn Duy Khánh cho biết: Chất lượng tinh trùng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Các yếu tố đầu vào rất quan trọng. Ví dụ như chế độ ăn uống sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ là một trong những yếu tố tiên quyết để duy trì chất lượng tinh trùng khỏe mạnh.
Chế độ ăn nhiều thịt chế biến, caffeine, thịt đỏ, axit béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có liên quan đến chất lượng tinh dịch thấp. Chế độ ăn giàu trái cây, rau, ngũ cốc và cá có liên quan đến chất lượng tinh trùng tốt hơn. Trên thực tế, chế độ ăn kiêng kiểu Địa Trung Hải cho sức khỏe tim mạch sẽ hỗ trợ khả năng sinh sản.
Hãy chắc chắn rằng chế độ ăn uống của bạn giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, folate, kẽm và B12. Những thứ này thu được tốt nhất từ chế độ ăn uống của bạn, vì vậy hãy cố gắng ăn ít nhất 5 phần trái cây và rau quả mỗi ngày.
Thực phẩm giàu axit béo omega-3 như quả óc chó hoặc dầu cá (bao gồm cá hồi, cá mòi, cá thu và cá trích) giúp sản xuất tinh trùng.
9. Nói chuyện với bác sĩ của bạn
Nếu bạn đang có các tình trạng bệnh lý có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, chẳng hạn như bệnh hồng cầu hình liềm hoặc bệnh Thalassemia hoặc các bệnh di truyền khác, hãy gặp bác sĩ để tham khảo ý kiến nếu bạn muốn có con.
Đi khám chuyên khoa và làm các xét nghiệm cần thiết để đảm bảo loại trừ các nhiễm trùng lây nhiễm qua đường tình dục (STIs). Nếu không may mắc STI thì bạn nên điều trị dứt điểm càng sớm càng tốt và trao đổi với bác sĩ về khả năng sinh sản của mình.
Bách Nguyên (Theo songkhoe)
