Nên ăn gì, uống gì để có nguồn sữa dồi dào cho bé dưỡng chất phát triển khỏe mạnh luôn là mối quan tâm hàng đầu của các mẹ. Vậy làm sao để có được một chế độ dinh dưỡng đủ chất cho mẹ?
Dinh dưỡng người mẹ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của bé?
Theo BS CKII Nguyễn Thị Thu Hà (GĐ BV Phụ Sản Tiền Giang) có rất nhiều phụ nữ sau khi sinh xong thường lơ là trong việc ăn uống cũng như cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể. Tuy nhiên, trong giai đoạn cho con bú, chế độ dinh dưỡng sau sinh của người mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng để đảm việc cung cấp sữa cho con.
Do đó, với phụ nữ đang cho con bú sẽ cần có một chế độ dinh dưỡng tương tự như khi mang thai. Bởi vì, nhiều nghiên cứu đã khẳng định, dinh dưỡng của người mẹ có ảnh hưởng nhất định đến một số vi chất cũng như lượng sữa mẹ tiết ra. Nếu chế độ ăn của mẹ thiếu chất thì sữa tiết ra cũng sẽ không đủ chất dinh dưỡng.
Như vậy, chế độ ăn cho mẹ sau sinh vẫn phải đầy đủ 4 nhóm chất chính là đường, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Đảm bảo đủ các thành phần dưỡng chất thì mẹ sẽ có được một chất lượng sữa rất tốt để cung cấp cho con.
Cách nhận biết em bé đã bú đủ sữa
BS CKII Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, sữa mẹ luôn là loại sữa tốt nhất dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới tất cả phụ nữ sau khi sinh đều phải cho con bú bằng sữa mẹ (trừ những trường hợp bất khả kháng). Không cần lo lắng việc bé bú sữa mẹ sẽ bị đói vì trên thực tế, đa số các bé bú mẹ đều luôn bú đủ nhu cầu bé cần bởi vì sữa mẹ chất lượng luôn tốt hơn sữa nhân tạo, sữa thay thế, có thể số lượng sữa không đủ nhưng chất lượng sẽ luôn cao hơn sữa công thức.
Để nhận biết bé đã bú đủ hay chưa, mẹ có thể theo dõi, quan sát bé bú. Thông thường khi bé đã bú đủ bé sẽ không ngậm vú mẹ. Một em bé đang bú bỗng buông vú mẹ ra có thể do 2 tình huống đó là: vú đó hết sữa hoặc là bé đã no. Nguyên tắc cho bú là phải cho bé bú cạn một bên bầu vú, sau đó mới chuyển sang bầu vú còn lại. Tránh tình trạng cho con bú lưng chừng vì dễ gây tắc tuyến sữa và áp-xe vú.
Sau khi cho bé bú xong mẹ nên bế bé lên và vỗ lưng nhẹ để bé ợ hơi trước khi cho bé ngủ. Thực hiện thao tác vỗ lưng ợ hơi sau khi cho bé bú sẽ giúp bé tránh được tình trạng trớ sữa.
Lưu ý: Để làm tăng chất lượng sữa thì trước khi cho bé bú, mẹ nên uống một ly sữa trước đó khoảng 1 tiếng để giúp lượng sữa về nhiều, từ đó không lo thiếu sữa cho bé bú.
Ngoài ra, việc ăn mặn và không được ăn canh cũng là những quan niệm lỗi thời cần bỏ ngay. Các bác sĩ đã khuyến cáo, trong thời gian hậu sản dù sinh mổ hay sinh thường các sản phụ đều cần có một chế độ ăn nhẹ nhàng, chẳng hạn như ăn loại cháo dinh dưỡng, hoặc soup có đầy đủ 4 nhóm dinh dưỡng (đường, đạm, dầu ăn, những khoáng chất và vitamin) để cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
Như vậy để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng sau sinh, các mẹ cần lưu ý:
Không ăn quá mặn, bởi vì ăn quá mặn có thể dẫn đến sản giật sau sinh. Ngoài ra, ăn quá mặn sẽ gây giữ nước, phù nề và dẫn đến cao huyết áp.
Nên ăn canh rau.
Uống nhiều nước, có thể lấy từ các nguồn như nước uống, sữa hoặc các loại nước khác như nước yến, sữa đậu nành, nước canh….
Không kiêng cữ quá mức. Mẹ sau sinh có thể ăn các loại trái cây, riêng trái cây có vị chua nên ăn ở mức độ cho phép. Đối với những sản phụ mổ lấy thai trong 6 tuần đầu nên hạn chế ăn các loại thức ăn hải sản như nghêu, sò, cua, ốc… Tuy nhiên, vẫn có thể ăn tôm, tép và ăn những loại rau xanh bình thường.
Dinh dưỡng sau sinh có bao gồm các loại thuốc uống bổ sung?
Theo BC CKII Nguyễn Thị Thu Hà, ngoài thức ăn, mẹ sau sinh còn cần bổ sung thêm thuốc sắt mỗi ngày 1 viên đối với sản phụ bình thường. Bên cạnh đó, mẹ cũng có thể bổ sung thêm canxi hoặc các loại thực phẩm chức năng được phép sử dụng trong thời gian cho con bú.
Đối với các loại thuốc sắt và canxi, mẹ có thể bổ sung liên tục từ trong giai đoạn mang thai đến khi cho con bú và uống tới khi nào mẹ không cho con bú nữa thì ngưng.
Làm thế nào để biết cơ thể đang cần bổ sung canxi, vitamin, khoáng chất?
Theo khuyến cáo chung, trong thời gian cho con bú mẹ nên bổ sung định kỳ mỗi ngày 1 viên sắt, canxi. Tuy nhiên, nếu mẹ có mắc những bệnh lý kèm theo thì khi sử dụng thuốc cần có sự chỉ định của bác sĩ để không làm ảnh hưởng đến sữa.
Riêng việc bổ sung vitamin thì thông thường khi mẹ đi khám hậu sản bác sĩ sẽ cho toa uống một loạt các loại thuốc trong thời gian 30 ngày hoặc 60 ngày… Sau đó mẹ sẽ đi kiểm tra lại. Lưu ý, nếu chế độ ăn của người mẹ tốt, đúng chuẩn, đảm bảo không thiếu vitamin thì không nhất thiết phải bổ sung các loại thuốc này.
Ngoài ra, có những đối tượng nằm trong nhóm những bà mẹ có nguy cơ cao trong thai kỳ thì cần phải đặc biệt lưu ý trong việc bổ sung các vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như:
Mẹ bị tiền sản giật, sản giật.
Thiếu máu, thiếu sắt.
Tiểu đường thai kỳ.
Tim mạch thai kỳ.
Với những trường hợp này, sau khi sinh xong cần có những chế độ chăm sóc đặc biệt theo chỉ định bác sĩ.
Nhìn chung, chế độ dinh dưỡng sau sinh cho mẹ trong giai đoạn cho con bú là vô cùng quan trọng, mẹ cần lựa chọn một chế độ ăn dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ để có thể cung cấp cho con những gì tốt nhất, giúp bé phát triển thông minh, khỏe mạnh.
Bách Nguyên (TH)
