Khi bước vào tuổi trung niên, một số nam giới rơi vào tình trạng trầm cảm, giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, hay cáu kỉnh… ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và hạnh phúc gia đình. Điều quan trọng là phải tìm ra nguyên nhân và những giải pháp cơ bản để có thể hạn chế tình trạng này.
1. Mãn dục nam là gì?
Mãn dục nam hay mãn kinh ở nữ là quá trình lão hóa tự nhiên của con người theo thời gian. Khi tuổi tác ngày càng cao, các cơ quan trong cơ thể sẽ bị lão hóa trong đó có cơ quan sinh dục.
Ở nam giới, quá trình mãn dục nam xảy ra khi lượng hormone testosterone giảm dần. Nó bắt đầu giảm từ tuổi 30 và tiếp tục giảm dần khoảng 0,8-1,3% sau mỗi năm. Mãn dục nam biểu hiện rõ nét ở độ tuổi 40 và tăng lên đỉnh điểm ở độ tuổi từ 50 - 60 trở lên. Lúc này, các vấn đề về sức khỏe và sinh lý nam giới ngày càng rõ rệt và có thể kéo dài đến hết cuộc đời nếu như nam giới đang gặp phải các bệnh lý về gan, thận, đái tháo đường...
Bác sĩ Trương Văn Phi, chuyên khoa Nam học cho biết, khi lượng testosterone suy giảm khoảng 30%, cơ thể nam giới sẽ xuất hiện triệu chứng:
Mệt mỏi, mất tập trung.
Trầm cảm, giảm khí sắc, dễ bị kích động.
Giảm cảm giác hạnh phúc.
Rối loạn giấc ngủ
Xuất tinh sớm dần.
Giảm ham muốn và/hoặc rối loạn cương dương
Da khô, tóc rụng, tóc bạc, giảm khối lượng và sức mạnh cơ bắp.
Tăng tỉ lệ mỡ trong cơ thể, béo phì.
Giảm chiều cao, tiền sử gãy xương chậu, cột sống.
Nữ hóa tuyến vú.
Xét nghiệm testosterone là "giải pháp vàng" giúp chẩn đoán, phát hiện và điều trị sớm bệnh lý, ngăn ngừa một số biến chứng nguy hiểm như giảm ham muốn tình dục, vô sinh nam, rối loạn cương dương...
2. Nguyên nhân gây mãn dục nam
Mặc dù nồng độ testosterone giảm khi nam giới già đi, nhưng sự suy giảm này vẫn ổn định ở mức khoảng 1% một năm từ khoảng 30 đến 40 tuổi và điều này không gây ra bất kỳ vấn đề nào.
Sự thiếu hụt testosterone phát triển còn được gọi là thiểu năng sinh dục khởi phát muộn đôi khi có thể là nguyên nhân gây ra các triệu chứng này. Nhưng trong nhiều trường hợp, các triệu chứng không liên quan gì đến hormone.
Các yếu tố lối sống hoặc các vấn đề tâm lý cũng có thể là nguyên nhân gây ra những triệu chứng này. Sự căng thẳng, phiền muộn hoặc sự lo ngại có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn cương dương, ham muốn tình dục thấp và thay đổi tâm trạng ở nam giới trung niên.
Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác gây ra rối loạn cương dương, chẳng hạn như hút thuốc hoặc các vấn đề về tim, có thể xảy ra cùng với bất kỳ nguyên nhân tâm lý nào.
Các nguyên nhân khác có thể gây ra "mãn kinh nam" bao gồm: Thiếu ngủ, chế độ ăn không đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể, lười tập luyện, uống quá nhiều rượu…
Trong một số trường hợp, các vấn đề về lối sống hoặc tâm lý dường như không phải là nguyên nhân gây mãn dục sớm. Khi đó, các triệu chứng của "mãn kinh nam" có thể là kết quả của chứng thiểu năng sinh dục, nơi tinh hoàn sản xuất ít hoặc không có hormone. Hoặc có thể do bị suy sinh dục xuất hiện ngay từ khi mới sinh, có thể gây ra các triệu chứng như dậy thì muộn và tinh hoàn nhỏ.
Suy sinh dục đôi khi cũng có thể phát triển trong cuộc sống, đặc biệt là ở nam giới béo phì hoặc mắc bệnh đái tháo đường type 2. Đây được gọi là thiểu năng sinh dục khởi phát muộn và có thể gây ra các triệu chứng "mãn kinh nam".
Việc chẩn đoán suy sinh dục giai đoạn muộn thường có thể được thực hiện dựa trên các triệu chứng và kết quả xét nghiệm máu được sử dụng để đo nồng độ testosterone ở nam giới.
3. Điều trị mãn dục nam thế nào cho hiệu quả?
Thực tế, mãn dục nam ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của nam giới. Đặc biệt khi tình trạng này đến sớm do các yếu tố môi trường và bệnh lý. Hiện nay, điều trị mãn dục nam chủ yếu bằng phương pháp thay thế hormone testosterone và bổ sung testosterone bằng chế phẩm.
Việc tăng nồng độ testosterone bằng bổ sung sẽ giúp cải thiện triệu chứng và tiến triển của tình trạng mãn dục. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và gây ra tác dụng phụ cho sức khỏe nam giới. Vì thế cần trao đổi với bác sĩ về các vấn đề có thể gặp phải, hiệu quả điều trị cũng như mong muốn để lựa chọn phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả.
4. Phòng ngừa mãn dục nam
Để hạn chế tình trạng suy giảm testosterone, làm chậm quá trình mãn dục nam hiệu quả, nam giới cần thực hiện lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống và luyện tập phù hợp. Mục tiêu là tăng cường và duy trì ổn định việc sản sinh nội tiết tố trong cơ thể.
Duy trì cân nặng hợp lý: Chỉ số khối cơ thể (BMI) tăng lên có thể có tác động trực tiếp và tiêu cực đến mức testosterone. Một nghiên cứu cho thấy thừa cân là yếu tố nguy cơ đáng kể nhất đối với sự thiếu hụt testosterone ở nam giới.
Hạn chế sử dụng rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia sẽ ảnh hưởng đến hệ thống các tuyến nội tiết và các hormone liên quan đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Nó làm giảm mức độ hormone luteinising, một trong những hormone chính kiểm soát hệ thống sinh sản của cơ thể. Được sản xuất trong tuyến yên, hormone này kích thích sản xuất testosterone.
Tập luyện thường xuyên: Duy trì hoạt động tập thể dục thường xuyên có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, từ cải thiện sức mạnh cơ bắp đến giảm nguy cơ bệnh tật. Việc tập luyện sức bền cũng có thể tăng mức testosterone.
Ưu tiên giấc ngủ: Giấc ngủ là điều cần thiết để cơ thể hoạt động bình thường. Ngoài việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim và trầm cảm, giấc ngủ cũng có thể giúp duy trì mức testosterone. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một tuần chỉ ngủ 5 tiếng mỗi đêm đã làm giảm 15% testosterone.
Chế độ ăn uống hợp lý: Dù nam giới ở độ tuổi nào cũng nên duy trì chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng giúp tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng… Bên cạnh đó, để phòng ngừa mãn dục và duy trì nồng độ testosterone trong máu, nên bổ sung testosterone tự nhiên từ các loại thực phẩm như: cá ngừ, cá mòi, sữa ít béo hoặc sữa tách béo, các loại hải sản có vỏ như hàu, ngao, nghêu…
Bên cạnh đó, thực đơn hàng ngày nam giới nên ưu tiên thực phẩm tự nhiên, chế biến tươi sống thay vì dùng các loại đồ ăn sẵn, đóng hộp nhiều chất bảo quản.
Tăng cường sản sinh testosterone nội sinh: Có thể điều trị mãn dục nam bằng bổ sung testosterone với liệu pháp thay thế, tuy nhiên biện pháp này gây ra nhiều tác dụng phụ. Thay vào đó, các chuyên gia khuyên nam giới nên thực hiện biện pháp ưu tiên cải thiện khả năng sản sinh testosterone tự nhiên thay vì lệ thuộc vào testosterone bổ sung bên ngoài.
Để thực hiện điều này, nên tăng cường bổ sung kẽm và khoáng chất tự nhiên, ngoài tăng sản sinh testosterone còn giúp cải thiện các vấn đề sức khỏe tình dục như xuất tinh sớm, rối loạn cương dương...
Bách Nguyên (Theo songkhoe)
