Khô âm đạo là một vấn đề phổ biến nhưng nhiều phụ nữ không nhận ra khiến đời sống tình dục mất sự thoải mái và thú vị. Chị em cần biết những nguyên nhân để khắc phục tình trạng này.
Bất cứ phụ nữ nào cũng đều có thể bị khô âm đạo nhưng tình trạng này phổ biến hơn ở những người đã trải qua thời kỳ mãn kinh. Nghiên cứu cho thấy tình trạng khô âm đạo ảnh hưởng đến khoảng 15% phụ nữ trước thời kỳ mãn kinh và từ 40% - 57% phụ nữ sau mãn kinh.
1. Một số nguyên nhân gây khô âm đạo
Khô âm đạo do nhiều nguyên nhân và gây nhiều khó chịu cho phụ nữ.
Bước đầu tiên trong điều trị khô âm đạo là tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng này. Một số tình trạng dưới đây có thể dẫn đến thiếu chất bôi trơn âm đạo:
Estrogen thấp
Estrogen giúp duy trì lưu lượng máu bình thường, sức khỏe mô âm đạo và độ ẩm trong âm đạo. Theo ThS.BS Lê Quang Dương – Giám đốc Trung tâm Phát triển Sức khỏe bền vững (VietHealth), phụ nữ có thể có lượng estrogen thấp khi đang cho con bú, sau sinh hoặc bị giảm lượng estrogen khi sử dụng một số biện pháp tránh thai và khi mãn kinh. Các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị vùng xương chậu cũng dẫn đến lượng estrogen thấp và giảm khả năng bôi trơn âm đạo.
Mất nước
Các tế bào trong âm đạo cần có đủ nước để hoạt động bình thường. ThS.BS Lê Quang Dương cho biết, nếu tập thể dục nặng và không uống đủ nước sẽ bị khô hơn. Một số loại xà phòng, thuốc nhuộm, nước hoa, chất bôi trơn và các sản phẩm có mùi thơm có thành phần hút ẩm ra khỏi tế bào của cơ thể. Ngoài ra một số loại thuốc như thuốc kháng histamine cũng có thể gây mất nước.
Viêm nhiễm
ThS.BS Lê Quang Dương cho biết thêm, các hóa chất trong xà phòng, sản phẩm vệ sinh, thuốc nhuộm, nước hoa cũng là một tác nhân gây kích ứng tế bào âm đạo và gây viêm. Các sản phẩm vệ sinh có thể chứa các thành phần gây kích ứng hoặc có hại cho các mô sinh dục.
Nhiễm trùng có thể có ảnh hưởng tương tự. Nấm men hoặc nấm candida thường có biểu hiện như vết bỏng hoặc có cảm giác giống như giấy nhám. BS. Dương lưu ý, tình trạng viêm chặn hai loại tuyến quan trọng nằm ngay bên ngoài âm đạo. Các tuyến tiết ra chất lỏng khi bị kích thích. Nếu những mô này bị viêm, chúng sẽ không hoạt động tốt và âm đạo sẽ không được bôi trơn tốt.
Lão hóa
Quá trình già đi rất phức tạp, ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể cũng như các mô và cơ quan cụ thể. Những gì xảy ra với âm đạo trong thời kỳ mãn kinh có ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tình dục của phụ nữ. Các mô âm đạo bị lão hóa về bản chất là khô hơn so với trạng thái tiền mãn kinh. Những phụ nữ trẻ tuổi có lưu lượng máu tốt hơn, điều này cần thiết để tạo ra độ ẩm đi qua các mô âm đạo.
Khi phụ nữ già đi, âm đạo sẽ trải qua nhiều thay đổi khác nhau, bao gồm thiếu estrogen, thay đổi các vi sinh vật sống trong âm đạo và thay đổi gene. Trong thời kỳ mãn kinh, số lượng vi khuẩn có lợi giảm và sự gia tăng vi khuẩn có hại, sụt giảm estrogen. Sự sụt giảm estrogen dẫn đến tính thẩm thấu, lưu lượng máu và độ đàn hồi kém hơn, gây khô da.
Lão hóa thậm chí còn tách biệt với estrogen. Lão hóa sẽ gây ra những thay đổi trong phản ứng tình dục mà không nhất thiết phụ thuộc vào hormone. Việc cung cấp mạch máu và năng lượng cho cơ quan sinh dục theo độ tuổi. Điều này không phụ thuộc vào hormone sinh sản mà những thay đổi này là do lão hóa. Vì vậy, vẫn có thể gặp vấn đề ngay cả khi sử dụng liệu pháp estrogen, mặc dù estrogen có thể giúp tăng lưu lượng máu.
2. Cách ngăn ngừa và điều trị khô âm đạo
Theo ThS.BS Lê Quang Dương, điều trị khô âm đạo phụ thuộc vào nguyên nhân. Hầu hết các chuyên gia đều khuyên phụ nữ nên uống nhiều nước hơn và tránh nhiễm trùng hoặc bất cứ thứ gì gây kích ứng các mô. Ngoài ra, có những cách hữu ích khác để giải quyết khô âm đạo bao gồm:
Củng cố mối quan hệ với tình dục và với đối tác. Đối với tình trạng khô hạn do các vấn đề trong phòng ngủ, các cặp đôi nên giao tiếp với nhau. Chọn thời điểm quan hệ tình dục khi không quá mệt mỏi hoặc căng thẳng và dành nhiều thời gian cho màn dạo đầu.
Cũng có thể thử trị liệu, nếu có ít ham muốn, ít hưng phấn, khô âm đạo liên quan đến tình dục và đã thử mọi cách khác, thì nên cân nhắc gặp nhà trị liệu để được tư vấn.
Sử dụng chất dưỡng ẩm và chất bôi trơn âm đạo, có rất nhiều loại kem dưỡng ẩm không kê đơn có thể được bôi vài ngày một lần vào bên trong âm đạo hoặc bên ngoài âm hộ. Chúng bảo vệ mô âm đạo, ngay cả khi không quan hệ tình dục, bằng cách bám vào thành âm đạo, giúp giữ nước và khuyến khích cơ thể tạo ra chất bôi trơn tự nhiên.
Chất bôi trơn giúp giảm khô và đau khi quan hệ tình dục, giúp giảm đau ngay lập tức. Chất bôi trơn nên được sử dụng ít nhất hai lần mỗi tuần và cả khi hoạt động tình dục. Có thể chọn các loại chất bôi trơn gốc nước hoặc gốc silicone khác nhau. Các sản phẩm như dầu dừa cũng có tác dụng nhưng chất bôi trơn gốc dầu làm hỏng bao cao su.
Nếu tình trạng khô âm đạo kéo dài, phụ nữ có thể dùng thuốc chống khô hạn vùng kín. Tuy nhiên, nên gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và chỉ định biện pháp điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ kiểm tra và xác định nguyên nhân gây bệnh là do vấn đề tâm lý hay nhiễm trùng để điều trị dứt điểm. Việc tự ý dùng thuốc điều trị khô âm đạo đôi khi không chữa đúng nguyên nhân.
Bách Nguyên (Theo songkhoe)
