Tác phẩm là câu chuyện tuổi thơ không chỉ của hai tác giả Trang Neko và họa sĩ X.Lan mà còn của tất cả thế hệ những ai đã sống trong giai đoạn những năm 1990 tại Việt Nam.
"199 mấy – Hồi ấy làm gì?" nằm trong tủ Sách tranh, truyện tranh Việt Nam do Wings Books phát hành. Các tác phẩm trước đây của các tác giả trẻ trong nước đã được Wings Books phát hành bao gồm: Đường hoa (Lâm Hoàng Trúc), TWINS – Con nhà lính (RED), Lựa chọn (Hoàng Giang)…
Cuốn sách "199 mấy – Hồi ấy làm gì?" gồm hai phần chính. Phần I là những câu chuyện kỷ niệm về nơi ở, về những hoạt động sinh hoạt cộng đồng mà gần như đứa trẻ nào ở những năm 1990 cũng từng được trải qua.
Phần II là hình ảnh của những món đồ tuổi thơ như quà vặt, đồ chơi, truyện tranh, chơi chuyền chơi chắt, nhảy dây nhảy ngựa… hay những bộ phim kinh điển mà thế hệ 8X, 9X đến giờ vẫn còn nhớ.
Đó là câu chuyện của những đứa em vì tuổi nhỏ hơn nên không được phép chơi cùng các anh chị lớn, chỉ biết lẽo đẽo đi theo sau và trở thành "bình vôi" trong mắt anh chị. Hay là hồi ức cảnh hai chị em nhăn mặt vì thi nhau ăn những lát chanh, lát sấu ngậm đầy muối. Hoặc cảnh chiếc vợt cầu lông bị cháy xém vì cậu bạn hàng xóm mượn để làm lưới nướng thịt.
Chia sẻ về quá trình sáng tác chung, điều mà hai tác giả thấy khó khăn lớn nhất khi thực hiện cuốn sách chính là ký ức của mỗi người về món đồ chơi, hay về đồ ăn vặt khác nhau, những bài vè họ biết lại khác nhau, có những điều người này kể nhưng người kia chưa bao giờ được trải nghiệm. Vậy nên cả hai cùng phải ngồi lại, cùng suy nghĩ xem cách kể cũng như cách biểu đạt tranh nào là phù hợp nhất với những gì họ muốn truyền tải đến người đọc.
Hai tác giả lựa chọn kể câu chuyện của mình vào những năm 1990 – 1999 bởi lẽ quãng thời gian đó là khi đất nước đã được hoàn toàn giải phóng và bắt đầu xây dựng đời sống kinh tế sau thời kỳ đổi mới. Trẻ con được hoàn toàn là trẻ con, được học hành, được vui chơi đúng nghĩa. Thời ấy dù chẳng có điện thoại cầm tay hay bất cứ đồ chơi hoa mỹ nào mà vẫn vui suốt cả bốn mùa.
Ấy vậy nên việc rời khỏi khu tập thể trong chương sách Chuyển nhà giống như một lời tạm biệt với quãng thời gian thơ ấu. Dù biết rằng có thể gói gọn hết các món đồ chơi tuổi thơ vào trong một chiếc hộp nhỏ nhưng những kỷ niệm sẽ chẳng thể nào quay về như trước nữa.
Trẻ em ngày nay không có cơ hội được tiếp xúc với thiên nhiên, môi trường tự nhiên bên ngoài, xung quanh chúng gần như chỉ có tivi, điện thoại hay các thiết bị điện tử thông minh. Được bao bọc trong vòng tay chăm sóc của ông bà bố mẹ, trẻ em bây giờ có lẽ sẽ chẳng thể có nhiều những khoảnh khắc vui chơi mà sau này khi nghĩ về sẽ thấy nhớ nhung và tiếc nuối.
Linh An
