Sau khi Hoa hậu Hà Kiều Anh chia sẻ thông tin - nhận mình là \"công chúa\" đời thứ 7 nhà Nguyễn, đã có 2 hậu duệ nhà Nguyễn lên tiếng, cho rằng: không chính xác.
Mới đây, trên trang Facebook của mình, Hoa hậu Hà Kiều Anh đã chia sẻ thông tin về gia tộc, cũng như dẫn lại lời của bà nội nói cô là "công chúa" đời thứ 7 triều Nguyễn khiến không ít bạn bè đồng nghiệp bất ngờ và chúc tụng. Trong đó, cô viết: "… Vua Minh Mạng có Hoàng tử thứ 11 tên là Tuy Lý Vương. Ông Tuy Lý Vương được dân yêu mến gọi là ông quan 3: quan Thơ (ông làm thơ rất hay), quan nông (ông thường hay mặc quần áo nâu hướng dẫn dân làm ruộng), quan Hiếu (ông rất có Hiếu với mẹ – ông đã đón mẹ mình lúc đó là vợ Vua, bà là Lê Thị Ái gọi là Lê Tiệp Dư Từ, về ở Phủ Tuy Lý Vương của mình để phụng dưỡng suốt đời cho đến lúc bà mất). Phủ Tuy Lý Vương đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Ông Tuy Lý Vương đẻ ra cậu con trai được gọi là Hương Ngãi (tên hồi xưa của các con Vua cháu Chúa, thường được gọi theo chức danh), ông Hương Ngãi (hay còn gọi là ông Hường Nhã) đẻ ra 4 con trai và 3 cô con gái, trong đó có bà Công Tằng Tôn Nữ Truyền Kinh – là bà cố nội của mình. Bà Công Tằng Tôn Nữ Truyền Kinh là vợ thứ 3 của ông Nguyễn Tăng Lộc, cũng là một ông quan trong Triều đình nhà Nguyễn, bà là một người cực kỳ xinh đẹp, có thể nói là đẹp nghiêng nước nghiêng thành với làn da trắng muốt không tỳ vết. Chỉ tiếc là bà mất rất trẻ khi mới 36 tuổi và mất vì bệnh đậu mùa. Nhưng bà đã sinh được 2 người con: 1 nam, 1 nữ và nữ là bà Nguyễn Tăng Diệu Hương – Bà nội của mình. Thảo nào Bà nội lúc nào cũng nói: Bà là con Vua cháu Chúa, con cũng là "công chúa" đời thứ 7 đấy".
Câu chuyện về cội nguồn của Hoa hậu Việt Nam năm 1992 nhận được hàng ngàn lượt yêu thích của nghệ sĩ, đồng nghiệp, người hâm mộ, hàng trăm bình luận chúc mừng và rất nhiều lượt chia sẻ."Không phải công chúa đời thứ 7 như chị tự xưng"
Trước thông tin này, nhà nghiên cứu độc lập trẻ Tôn Thất Minh Khôi – hậu duệ Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát, vị chúa thứ 8 triều Nguyễn (người sáng lập trang Thiên Nam lịch đại hậu phi, chuyên cung cấp thông tin về hậu phi, nội cung sử Việt) đã lên tiếng, cho rằng: Hoa hậu Hà Kiều Anh không phải "công chúa" đời thứ 7 triều Nguyễn như chị tự xưng!
Minh Khôi cho biết sở dĩ anh lên tiếng vì câu chuyện từ trang Facebook của Hà Kiều Anh được rất nhiều các báo, trang mạng trích dẫn lại, các trang cộng đồng cũng thay phiên repost, càng khiến thông tin sai được lưu truyền. "Mình xin chỉ những lỗi sai về kiến thức cực kỳ cơ bản nhưng rất nghiêm trọng mà chị Hà Kiều Anh đã mắc phải trong bài đăng của mình", anh nói.
Theo tư liệu và tài liệu mà Tôn Thất Minh Khôi tra cứu từ Nguyễn Phước tộc Thế phả – Hội đồng Trị sự Nguyễn Phước tộc (NXB Thuận Hóa, 1995), Khâm Định Đại Nam Hội điển Sự lệ (Nội các triều Nguyễn), Đại Nam Thực lục (Quốc sử quán triều Nguyễn), Đại Nam Liệt truyện (Quốc sử quán triều Nguyễn), anh phân tích:
Thứ nhất, Hoa hậu Hà Kiều Anh khẳng định: "Ông rất có Hiếu với mẹ – ông đã đón mẹ mình lúc đó là vợ Vua, gọi là Tiệp Phi, về ở Phủ Tuy Lý Vương của mình để phụng dưỡng suốt đời cho đến lúc bà mất". Nhà Nguyễn không có bất kỳ vị nào là Tiệp Phi cả, người mà chị đề cập đến thực ra là Bà Tiệp dư Lê Thị Ái, thụy Tịnh Nhu, bà là ngự thiếp của Hoàng đế Minh Mạng và là sinh mẫu của Tuy Lý vương Miên Trinh.
Năm Minh Mạng thứ 17 (1836), Thánh Tổ đặt ngôi Hoàng Quý phi để phụ giúp Hoàng hậu, ở dưới chia thành 9 bậc gọi là Cửu giai. Bậc Phi mà chị Hà Kiều Anh tưởng tượng nằm ở hàng Nhất giai & Nhị giai trong khi thực sự thì sinh mẫu của Tuy Lý vương chỉ là Tiệp dư ở hàng Lục giai, tức cách nhau đến 4-5 bậc. Với thông tin được cung cấp, chị Hà Kiều Anh đã thay mặt Hoàng đế triều Nguyễn, thay mặt Hoàng Thái hậu để tự đặt thụy hiệu, truy thăng người quá cố từ Tiệp dư lên thẳng hàng Phi vị.
Thứ hai, Hà Kiều Anh bảo: "Ông Tuy Lý Vương đẻ ra cậu con trai được gọi là Hương Ngãi (tên hồi xưa của các con Vua cháu Chúa, thường được gọi theo chức danh), ông Hương Ngãi hay còn gọi là ông Hường Ngãi. Chị Hà Kiều Anh một lần nữa thay mặt Hoàng đế Minh Mạng và Hội đồng Tôn Nhơn Phủ để… chế tên cho các Hoàng tôn.
Sự thật là theo Đế Hệ thi được Hoàng đế Minh Mạng viết, những người con trai ruột của Ngài sẽ có tên lót là chữ Miên, những người cháu (hoàng tôn) sau đó lấy tên lót chữ Hồng (đọc chệch là Hường), đời kế tiếp lần lượt là Ưng/ Bửu/ Vĩnh/ Bảo/… Và trong số 20 chữ trong Đế Hệ thi của Đức Thánh Tổ, chẳng có chữ Hương nào ở đây cả và chị xem đây là "chức danh" (?!) nhưng cũng may mắn là sau đó chị đã có gọi thêm được cái tên Hường Ngãi. Chứng tỏ chị và những người truyền tải thông tin cho chị không có hoặc có rất ít kiến thức về phép đặt tên trong nội tộc Hoàng phái.
Thứ ba, chị Hà Kiều Anh tự nhận là "công chúa", đây là lỗi kiến thức nặng nhất. Bởi, "Công chúa" là một danh hiệu mặc định cho tất cả những người con gái do Hoàng đế sinh ra, điều này chưa đúng ở triều Nguyễn. Những người con gái của Hoàng đế triều Nguyễn khi sinh ra chỉ được gọi là "Hoàng nữ", thông thường khi lớn lên và hạ giá lấy chồng thì mới được Hoàng đế sách phong làm Công chúa với một buổi lễ riêng, có sách bảo và phong hiệu hẳn hoi.
"Nghĩa là, một Công chúa triều Nguyễn phải hội tụ đủ 2 yếu tố: là một Hoàng nữ, con gái ruột của Hoàng đế và đã được cử hành lễ sách phong chính thức để nhận danh hiệu này. Các con gái của Hoàng đế Bảo Đại chỉ có thể gọi là Hoàng nữ Phương Mai, Hoàng nữ Phương Dung chứ gọi là Công chúa Phương Mai, Công chúa Phương Dung là hoàn toàn sai vì 2 bà chưa bao giờ có lễ sách phong Công chúa vì thời cuộc.
Bên cạnh tước vị Công chúa thì nhà Nguyễn sách phong Trưởng Công chúa cho các bậc chị em gái của Hoàng đế, Thái trưởng Công chúa cho các bậc cô dì của Hoàng đế. Bà cố nội của chị Hà Kiều Anh như chị nói là Công Tằng Tôn Nữ tất nhiên không phải là Công chúa như chị nói vì đâu nằm trong "danh sách nhân sự" có thể sách phong Công chúa? Chưa dừng lại ở đó, từ bà cố nội của chị truyền đến 3 đời nữa mới đến chị, mối liên hệ Hoàng phái của chị chắc chắn lại càng mong manh như những thông tin chị ghi trong bài viết của mình", anh chia sẻ thêm và khẳng định "vai vế Hoa hậu Hà Kiều Anh không hề "khủng" nếu tính trong Hoàng phái, chỉ có thể nói là có họ hàng xa chứ Công chúa thì trăm lần không".
Chỉ là họ hàng xa xa
Không chỉ có Minh Khôi, mà cả hậu duệ đời thứ 5 của đức Tuy Lý Vương, Nguyễn Phước Vĩnh Khánh (thành viên Hội Khoa học Lịch sử Thừa Thiên Huế và hiện là Phó Phòng Tuy Lý Vương) cũng lên tiếng: "Cô ấy là cháu chắt chút chít chiu… của ông Hoàng Thơ Tuy Lý Vương (tính theo kê khai của cô ấy) là khoảng 7 đời kể từ ngài Tuy Lý (du di tạm cho là ngang chữ Bảo).Chỉ chừng đó thôi thì sao gọi là "công chúa". Chưa kể, cô ấy kê khai bà cụ cố con của cụ Hường Ngải 洪 艾(con trai ngài Tuy Lý Vương – Miên Trinh) thì bà phải ngang hàng chữ Ưng (tức là Công Tôn Nữ) thì Hà Kiếu Anh cho bà thành Công Tằng Tôn Nữ (tức mới ngang chữ Bửu)…".
Và, ông khẳng định: "Đúng là ngài Tuy Lý Vương – Miên Trinh có một người con trai tên là Hường Ngải 洪 艾 (chứ không phải Ngãi 騃). Bởi vì con cháu ngài Tuy Lý được ban bộ Thảo để chọn chữ đặt tên cho con cháu. Tóm lại cô Hà Kiều Anh đúng là con cháu có họ hàng… xa xa xa của Phủ Tuy Lý Vương, nhưng là "công chúa đời thứ 7″ thì không thể".
Khánh Chi (tổng hợp)
