Chia sẻ của ông Phan Thanh Hiền - Giám đốc Sản phẩm và Công nghệ của Navigos Group về tác động của làn sóng AI đối với nhân sự IT và tuyển dụng việc làm ngành IT.
Anh nhận định như thế nào về ngành Công nghệ Thông tin Việt Nam hiện nay nói chung và dưới tác động của làn sóng trí tuệ nhân tạo nói riêng?
Ngành Công nghệ Thông tin (CNTT) Việt Nam vẫn tiếp tục trên đà tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024. Theo thông tin từ Bộ Thông tin và Truyền thông, trong 9 tháng đầu năm 2024, doanh thu từ ngành công nghiệp công nghệ số của Việt Nam đạt khoảng 118 tỷ USD, tăng 17,78% so với cùng kỳ năm trước. Điều này dễ hiểu khi các doanh nghiệp sau đại dịch đều hướng tới việc tinh gọn hóa quy trình và tối ưu hiệu quả hoạt động. CNTT, với vai trò then chốt trong việc thúc đẩy số hóa, tự động hóa, và thông minh hóa, đã trở thành yếu tố không thể thiếu cho các doanh nghiệp trong hành trình này.
Riêng về Trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là Generative AI, những năm gần đây đã có những bước tiến đột phá, giúp việc chuyển đổi sang tự động hóa và thông minh hóa trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Trước đây, việc xây dựng đội ngũ nghiên cứu và phát triển các giải pháp AI tốn nhiều thời gian và chi phí, nhưng với sự phát triển của Generative AI, ngay cả những đội ngũ nhỏ cũng có thể tạo ra những thay đổi mang tính đột phá cho doanh nghiệp trong thời gian ngắn nếu biết khai thác đúng tiềm năng. Điều này mở ra nhiều cơ hội, không chỉ cho các doanh nghiệp muốn ứng dụng AI để tăng hiệu suất công việc, mà còn cho những doanh nghiệp cung cấp các giải pháp sáng tạo dựa trên nền tảng Generative AI.
AI có thể thay thế những vai trò nào trong ngành nhân sự IT, và những vai trò nào sẽ được tạo ra nhờ AI?
Trong ngắn hạn, tôi không cho rằng AI có thể hoàn toàn thay thế bất kỳ vai trò nào trong ngành CNTT. Hiện tại, các giải pháp AI vẫn cần sự kết hợp chặt chẽ giữa con người và máy móc để đạt được hiệu quả tối ưu. Tuy nhiên, AI sẽ giúp tăng đáng kể hiệu suất công việc ở phần lớn các vai trò, đặc biệt là ở các vị trí như lập trình viên (developers), kỹ sư kiểm thử phần mềm (testers), và thiết kế sản phẩm (UX/UI designers). Những người biết cách khai thác sức mạnh của AI sẽ vượt trội về năng suất so với những người vẫn theo đuổi phương pháp làm việc truyền thống, dẫn đến nguy cơ bị đào thải đối với những ai không thích ứng được.
Ông Phan Thanh Hiền - Giám đốc Sản phẩm và Công nghệ của Navigos Group
Thay vì tạo ra vai trò hoàn toàn mới, tôi nghĩ rằng các vai trò hiện có sẽ được thực hiện theo cách thức mới, nhờ AI. Điều này đòi hỏi sự dịch chuyển lớn về kỹ năng ở hầu hết các vị trí trong ngành CNTT. Ví dụ, lập trình viên cần biết cách sử dụng AI để sinh mã nguồn (generate code), tập trung nhiều hơn vào thiết kế giải pháp, kiểm tra và gỡ lỗi (debug). Nhân viên kiểm thử (QC) cũng cần học cách sử dụng AI để tự động tạo kịch bản kiểm thử (test-cases), tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu suất công việc.
Nói cách khác, AI sẽ đẩy mạnh quá trình tự động hóa, nhưng vai trò của con người trong việc kiểm tra, đánh giá và tối ưu vẫn rất quan trọng.
Làm thế nào để các chuyên gia IT nâng cao kỹ năng và bắt kịp làn sóng AI?
Để các chuyên gia IT nâng cao kỹ năng và bắt kịp làn sóng AI, cần có một chiến lược học tập và ứng dụng có định hướng rõ ràng. Trước hết, việc tiếp tục cập nhật kiến thức thông qua việc đọc tài liệu chuyên ngành hoặc tham gia các khóa học uy tín về AI là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, việc học không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà cần có sự thực hành thường xuyên. Chuyên gia IT cần đặt ra những câu hỏi cụ thể để dẫn dắt quá trình học, chẳng hạn như: “Làm thế nào để sử dụng AI để nâng cao hiệu quả công việc?”, “Làm sao để áp dụng AI nhằm mang đến đột phá trong trải nghiệm người dùng trên sản phẩm?”
Việc ứng dụng AI vào thực tế nên được thực hiện thông qua các dự án cụ thể, từ việc thử nghiệm công cụ AI trong công việc hàng ngày đến triển khai các giải pháp AI trong các dự án của doanh nghiệp. Ngoài ra, chuyên gia IT cần liên tục tìm hiểu các trường hợp sử dụng thành công của AI trong các ngành khác nhau để tìm cảm hứng và ứng dụng phù hợp cho lĩnh vực của mình.
Ứng viên có cần thay đổi cách viết CV hoặc làm nổi bật kỹ năng của mình để phù hợp với quy trình sàng lọc tự động của AI?
Ứng viên cần điều chỉnh cách viết CV để phù hợp với quy trình sàng lọc tự động bằng AI. Nhờ sự hỗ trợ của Generative AI, quá trình sàng lọc CV nhằm đánh giá mức độ phù hợp giữa ứng viên và mô tả công việc đã trở nên nhanh chóng và chính xác hơn rất nhiều. Vì vậy, việc đọc kỹ mô tả công việc và làm nổi bật các kỹ năng, kinh nghiệm liên quan trực tiếp đến yêu cầu của vị trí tuyển dụng sẽ giúp ứng viên có cơ hội cao hơn để được AI đề xuất và thu hút sự chú ý của nhà tuyển dụng.
Ngoài ra, do phần lớn các hệ thống sàng lọc CV hiện nay sử dụng AI, ứng viên nên chọn định dạng CV mà hệ thống có thể dễ dàng trích xuất thông tin, như các file văn bản chuẩn (PDF, Word), và tránh sử dụng CV dưới dạng hình ảnh. Ứng viên cũng có thể sử dụng các công cụ AI để tự đánh giá mức độ phù hợp giữa CV của mình và yêu cầu của công việc, từ đó tinh chỉnh và tối ưu hóa hồ sơ. Công cụ AI của VietnamWorks sẽ sớm ra mắt để hỗ trợ ứng viên thực hiện điều này hiệu quả hơn.
Thách thức lớn nhất mà nhân sự IT và ngành tuyển dụng sẽ gặp phải khi AI trở thành xu hướng chính là gì? Làm sao để nhân sự và doanh nghiệp có thể vượt qua được trở ngại đó.
Thách thức lớn nhất mà nhân sự IT và ngành tuyển dụng sẽ gặp phải khi AI trở thành xu hướng không đến từ chính công nghệ, mà từ khả năng thích nghi và tận dụng công nghệ đó. Generative AI mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đòi hỏi nhân sự và doanh nghiệp phải thay đổi cách làm việc truyền thống. Thay vì xem AI là trở ngại, nhân sự cần học cách sử dụng AI để tăng hiệu suất, cải thiện trải nghiệm khách hàng và tạo ra giá trị nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Để vượt qua thách thức này, điều quan trọng là nhân sự IT và doanh nghiệp cần phát triển tư duy linh hoạt và sẵn sàng tiếp thu kiến thức mới. Cụ thể, nhân sự cần trang bị kỹ năng sử dụng các công cụ AI hiện đại, từ đó có thể tối ưu hóa công việc, giảm bớt những công việc thủ công, và tập trung vào các nhiệm vụ sáng tạo hơn. Về phía doanh nghiệp, cần đầu tư vào đào tạo và xây dựng văn hóa ứng dụng công nghệ, tạo điều kiện cho nhân viên tiếp cận và sử dụng AI một cách hiệu quả nhất.
Tóm lại, việc vượt qua thách thức của AI phụ thuộc vào khả năng thích nghi, học hỏi và áp dụng công nghệ của cả nhân sự và doanh nghiệp. AI sẽ là công cụ đắc lực để tăng cường hiệu quả công việc, chứ không phải là rào cản nếu biết tận dụng đúng cách.
Doanh nghiệp cần áp dụng những chiến lược nào để cạnh tranh và giữ chân những chuyên gia IT hàng đầu trong kỷ nguyên AI?
Để cạnh tranh và giữ chân các chuyên gia IT hàng đầu trong kỷ nguyên AI, doanh nghiệp cần thực hiện một loạt các chiến lược tập trung vào việc tạo ra môi trường làm việc hấp dẫn và cơ hội phát triển. Trước hết, doanh nghiệp cần nhận thức rõ vai trò quan trọng của công nghệ thông tin và đặc biệt là AI trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh và sự đột phá trong giai đoạn chuyển đổi số. Điều này đòi hỏi phải đưa ra các mục tiêu mang tính thách thức và đột phá, đồng thời đầu tư tương xứng vào đội ngũ công nghệ thông tin.
Môi trường làm việc cần cởi mở và khuyến khích sự sáng tạo, cho phép các chuyên gia IT có không gian để đổi mới và phát triển. Các kỹ sư thường muốn tham gia vào các dự án có độ khó cao, mang tính thách thức và tạo ra giá trị thực sự, do đó, việc tạo ra các cơ hội công việc mới lạ, phức tạp và có tác động lớn sẽ thu hút và giữ chân họ. Ngoài ra, việc ghi nhận và tưởng thưởng xứng đáng cho những đóng góp của họ là yếu tố quan trọng. Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng các chuyên gia IT cảm thấy được trân trọng và có sự thăng tiến phù hợp.
Cuối cùng, xây dựng một văn hóa công nghệ đổi mới, trong đó AI và các công nghệ tiên tiến khác đóng vai trò cốt lõi, sẽ giúp doanh nghiệp duy trì vị thế cạnh tranh và thu hút nhân tài trong lĩnh vực IT.
Linh An
