Ths.BSNT Phạm Minh Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Y học Giới tính Hà Nội cho biết đơn vị này vừa tiếp nhận và điều trị một trường hợp bệnh nhân nữ 41 tuổi đến khám vì không còn ham muốn tình dục với chồng. Tất cả những lần quan hệ gần đây đều mang tâm lý chiều chồng, không có hứng thú trong cuộc yêu. Bệnh nhân lo lắng dẫn đến thường xuyên mất ngủ lo âu, giảm chất lượng cuộc sống.
Sau khi bác sĩ khai thác bệnh sử cho thấy, bệnh nhân không mắc các bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tuyến yên, bệnh tuyến giáp và không bị rối loạn chuyển hóa. Bệnh nhân đã kết hôn và có 2 con, mối quan hệ vợ chồng tốt không phải chịu những áp lực về kinh tế hay công việc.
Cách đây 1 năm vì lo lắng chuyện mang thai ngoài ý muốn nên bệnh nhân nữ đã đi tránh thai bằng thuốc tiêm. Sau tiêm 6 tháng, bệnh nhân thấy biểu hiện giảm ham muốn rõ rệt, mất hết động lực tình dục, không còn hứng thú suy nghĩ về "chuyện chăn gối". Biểu hiện này đã kéo dài hơn 1 năm mà không tự thuyên giảm, tần suất quan hệ trước đây 3-4 lần/tuần, hiện còn 1-2 lần/tháng, kèm theo đó tất cả các lần quan hệ đều giảm tiết chất bôi trơn, khô rát âm đạo dẫn đến đau khi quan hệ. Bệnh nhân chia sẻ, tình trạng "lệch pha" trong quan hệ tình dục với ông xã khiến vợ chồng cãi vã, bất hòa trong cuộc sống.
Tại bệnh viện, kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị giảm nồng độ estrogen và testosterone, tăng prolactin. Việc thay đổi những chỉ số này dẫn đến tăng ức chế, giảm kích thích tình dục, ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề ham muốn tình dục, rối loạn kinh nguyệt, chán ăn, mệt mỏi, căng thẳng bực bội khó chịu. Bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị suy giảm ham muốn tình dục sau tiêm thuốc tránh thai. Các bác sĩ chỉ định bệnh nhân thực hiện các siêu âm, xét nghiệm cần thiết để loại trừ một số nguy cơ và tư vấn điều trị bằng liệu pháp nội tiết kết hợp thay đổi lối sống sinh hoạt.
Kết quả điều trị cho thấy, sau 2 tháng điều trị bệnh nhân đã tăng ham muốn, lấy lại được cảm hứng khi yêu, tần suất quan hệ vợ chồng lên 3 lần/ tuần. Sau điều trị 3 tháng dừng hoàn toàn thuốc, bệnh nhân tái khám và cho kết quả không bị tái phát tình trạng giảm ham muốn. Bệnh nhân chia sẻ "chuyện chăn gối" vợ chồng đã trở lại bình thường, âm đạo không còn khô rát, không đau khi quan hệ và cả hai cùng đạt được thăng hoa trong cuộc yêu.
Chia sẻ về trường hợp này, Ths.BSNT Phạm Minh Ngọc cho biết, đây là một trong những trường hợp điển hình bị suy giảm ham muốn tình dục do tác dụng phụ của việc tiêm thuốc tránh thai. Thời gian qua, Trung tâm Y học Giới tính tiếp nhận nhiều trường hợp người bệnh đến thăm khám vì gặp trục trặc trong quan hệ vợ chồng, nguyên nhân đến từ việc "lệch pha" trong quan hệ vợ chồng. Để hiểu rõ hơn về tình trạng suy giảm ham muốn tình dục, Ths.BSNT Phạm Minh Ngọc sẽ có những chia sẻ thêm qua bài phỏng vấn sau đây.
Ths.BSNT Phạm Minh Ngọc khám tư vấn cho bệnh nhân
Thưa bác sĩ, suy giảm ham muốn tình dục là gì? Có những nguyên nhân nào dẫn đến suy giảm ham muốn tình dục ở nữ giới?
Theo Hội nghiên cứu sức khỏe tình dục nữ quốc tế, rối loạn giảm ham muốn tình dục là khi giảm/không có ham muốn tình dục, thiếu động lực tình dục, mất khả năng duy trì ham muốn/ hứng thú với hoạt động tình dục, dần dần dẫn đến suy nghĩ, hành động né tránh hoạt động tình dục. Các triệu chứng này diễn ra hơn 6 tháng, gây phiền muộn, lo lắng, thất vọng, buồn bã.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến giảm ham muốn tình dục, nhưng có thể chia thành các nhóm như: Nhóm nội tiết (Suy giảm nội tiết sinh dục nữ, giảm estrogen, giảm testosterone do mãn kinh, sau phẫu thuật cắt buồng trứng); nhóm nguyên nhân y tế (sử dụng một số loại thuốc như thuốc tránh thai nội tiết tố kết hợp, thuốc kháng androgen, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, sau hóa trị, xạ trị vùng chậu); nhóm bệnh mãn tính (bệnh tuyến yên, tuyến giáp, đái tháo đường, bệnh thần kinh đa xơ cứng, tổn thương tủy sống, bệnh tim mạch, bệnh tâm thần); nhóm tâm lý – xã hội (yếu tố tâm lý lo lắng, trầm cảm, lo âu, áp lực công việc, stress, trục trặc mối quan hệ, đối tác không có kinh nghiệm, đối tác mắc bệnh lây qua đường tình dục).
Đã có nghiên cứu cho thấy, giảm ham muốn có thể tác động tiêu cực đáng kể đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Giảm ham muốn có thể làm tăng 130–210% nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và ngược lại, trầm cảm cũng có thể làm tăng 50-70% nguy cơ giảm ham muốn. 57% phụ nữ đái tháo đường type 1 có ham muốn tình dục thấp. Ngoài ra, béo phì và hội chứng chuyển hóa đều liên quan đến tăng sức cản mạch máu âm vật từ đó làm giảm kích thích tình dục ở người phụ nữ.
Bác sĩ có thể chỉ ra một số ảnh hưởng của thuốc tránh thai đến việc suy giảm ham muốn tình dục không?
Thuốc tránh thai nội tiết tố kết hợp hấp thụ qua đường uống, qua âm đạo và qua da có thể làm giảm sản xuất testosterone, từ đó làm giảm ham muốn tình dục. Thuốc tránh thai kết hợp lần đầu tiên được phê duyệt vào năm 1960. Kể từ đó, nó đã trải qua nhiều thay đổi về liều lượng, loại hormone và chế độ điều trị. Đến nay, loại thuốc này đã được hơn 100 triệu phụ nữ trên toàn thế giới sử dụng và có sự phân bố rộng rãi nhất về mặt địa lý so với bất kỳ phương pháp tránh thai nào.
Tác dụng phụ của các biện pháp tránh thai nội tiết tố có thể dẫn đến những ảnh hưởng nhất định lên chức năng tình dục của phụ nữ như: khô âm đạo, giảm bôi trơn, các triệu chứng sàn chậu như giao hợp đau tiểu không tự chủ, đau tiền đình và viêm bàng quang kẽ. Bên cạnh đó, thuốc tránh thai kết hợp cũng có liên quan đến những thay đổi về mặt giải phẫu dài hạn và ngắn hạn, chẳng hạn như teo âm hộ và giảm độ dày của môi bé và vùng âm đạo. Ngoài ra, thuốc tránh thai loại này ảnh hưởng đến ức chế rụng trứng và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, làm giảm ham muốn tình dục và tần suất quan hệ tình dục. Thời gian sử dụng thuốc càng dài, sử dụng thuốc tránh thai ở độ tuổi càng trẻ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng tình dục của phụ nữ nhiều hơn.
Vâng vậy bác sĩ có lời khuyên nào cho các trường hợp phụ nữ gặp vấn đề về giảm ham muốn tình dục?
Giải pháp đầu tiên khi bệnh nhân gặp các dấu hiệu về suy giảm ham muốn tình dục là cần thay đổi lối sống kết hợp điều chỉnh chế độ ăn các nhóm thực phẩm tốt cho nội tiết tố nữ. Phụ nữ nên duy trì tập thể dục ít nhất 4 buổi/tuần, 30 phút/buổi. Phụ nữ cần giải tỏa áp lực, căng thẳng, stress, dành nhiều thời gian chăm sóc bản thân, đi dạo, yoga, gặp gỡ bạn bè, mua sắm… Không dùng rượu bia, các chất kích thích, không thức khuya. Về chế độ ăn, bệnh nhân cần bổ sung phytoestrogen - đây là một estrogen thực vật có chức năng tương tự như hormone sinh dục nữ estrogen, có nhiều trong đậu nành, ngũ cốc, hạt hướng dương, giá đỗ.
Trường hợp bệnh nhân bị suy giảm ham muốn, rối loạn chức năng tình dục trầm trọng, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, thời gian kéo dài từ 3 đến 6 tháng và không tự cải thiện được thì đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn điều trị. Trung tâm Y học Giới tính Hà Nội là một trong số ít trung tâm điều trị chuyên sâu về rối loạn tình dục nữ. Các bác sĩ tại trung tâm được đào tạo bài bản chính quy trong nước và quốc tế về tình dục và y học giới tính. Bệnh nhân đến trung tâm sẽ được tư vấn 1-1, theo dõi sát quá trình điều trị. Tùy vào từng trường hợp mà bác sĩ phối hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau như: tư vấn thay đổi lối sống, vật lý trị liệu sàn chậu, dược lý, tâm lý kết hợp.
Linh An
