Giá đỗ là món ăn quen thuộc, rất tốt cho sức khỏe thế nhưng không phải người nào cũng có thể ăn được giá đỗ.
Giá đỗ là một món ăn quen thuộc trong thực đơn hằng ngày của người dân Việt Nam. Giá đỗ rất giàu vitamin đặc biệt là vitamin C, khoáng chất, amino acid, protein và chất có nguồn gốc thực vật (phytochemicals), những chất cần để mầm cây phát triển, cũng là các chất bổ dưỡng cho người. Theo một nghiên cứu, trong 100g giá đỗ xanh có 5,5g protid, 5,3 glucid, 38g Ca, 91mg P, 1,4mg Fe, 0,2mg vitamin B1, 0,13mg vitamin B2, 0,75mg vitamin PP, 0,09mg vitamin B6, 10mg vitamin C, giàu vitamin E với hàm lượng 15-25mg và cung cấp 44 calo.
Giá đỗ có đủ các chất dinh dưỡng, nhiều vitamin C và E, lượng calo thấp. Giá thường được dùng cho người bị viêm thanh quản mất tiếng, vận động thể thao bị mỏi cơ, người béo phì, đái tháo đường, bệnh tim mạch, cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, cholesterol máu cao, hiếm muộn, dễ xảy thai. Do có nhiều vitamin A, C, E nên giá đỗ xanh còn khử gốc tự do, chống lão hóa, chống ung thư (đặc biệt là ung thư vú, ung thư trực tràng) thoái hóa khớp, một số bệnh nan y như Parkinson, Alzheimer (sa sút trí tuệ người cao tuổi).
Không chỉ ở Việt Nam, mà ở Nhật Bản giá đậu xanh hằng ngày như một món ăn truyền thống. Có lẽ vì vậy mà phụ nữ vùng Kyodo có tỷ lệ oestrogen (nội tiết tố sinh dục nữ) cao hơn nhiều so với phụ nữ phương Đông khác, "chống" lại một cách có hiệu quả những rối loạn kinh nguyệt, làm chậm quá trình mãn kinh và kéo dài được tuổi thanh xuân của mình. Theo các chuyên gia dinh dưỡng Pháp, phụ nữ Nhật nhờ ăn giá đỗ nên họ ít có nguy cơ bị ung thư 5-8 lần so với phụ nữ phương Tây. Họ còn cho rằng, giá đỗ cho hiệu quả không kém thuốc Statin, hiện đang được sử dụng điều trị chứng thừa cholesterol. Phụ nữ châu Á nhờ ăn giá nên ít bị bệnh tim mạch, chế độ ăn kiêng với giá đỗ sẽ giảm được 4 kg so với ăn kiêng không có giá.
Giá được mọc từ hạt đậu xanh nảy mầm và được ngắt phần thân ra để thu hoạch, với 1 kg đậu xanh ta có thể thu được 500g giá đỗ bằng cách cho đậu trong bóng râm, nơi ẩm ướt…Giá đỗ là loài thực vật lành tính, an toàn, dễ ăn và có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Vốn là loại rau có nhiều công dụng khác nhau, người ta thường ăn nhiều giá đỗ cũng như chế biến theo nhiều món ăn khác nhau. Giá đỗ tuy tốt cho sức khoẻ nhưng không phải người nào cũng nên ăn giá đỗ.
Những người không nên ăn giá đỗ
– Người chân tay lạnh: Những người có biểu hiện chân tay lạnh thiếu lực, lưng, và chân đau nhức, đi ngoài phân lỏng… là người viêm dạ dày mãn tính, những người này thì không nên ăn giá đỗ. Nếu ăn giá đỗ càng làm bệnh tình trở nên nặng thêm, thậm chí có thể bị đau bụng đi ngoài nhiều dẫn đến mất nước, huyết khí ngừng trệ làm cho cơ bắp khớp bị đau nhức, tỳ dạ dày yếu, lạnh dẫn đến các bệnh về đường tiêu hóa.
– Người đang đói bụng: Khi đói bụng không nên ăn giá đỗ vì giá đỗ có tính hàn, bụng đói ăn sẽ không tốt cho dạ dày. Vì thế, chỉ nên ăn giá đỗ trong bữa ăn cùng với những thức ăn khác, như thế sẽ tốt hơn cho sức khoẻ mọi người.
– Người đang uống thuốc: Đặc tính của giá đỗ là có khả năng giải độc nên nếu bạn đang uống thuốc thì giá đỗ cũng sẽ giải luôn tác dụng của thuốc. Vì vậy, nếu bạn đang uống bất kỳ một loại thuốc nào bạn cũng không nên ăn giá đỗ, hoặc ăn gần với thời gian uống thuốc.
– Phụ nữ có thai và cho con bú: Những đối tượng này được khuyến cáo không nên ăn giá đỗ sống. Bởi vì, giá đỗ thường được làm ở nhiệt độ 35 độ C, là môi trường phát triển tốt nhất cho vi sinh vật. Nếu muốn dùng giá đỗ sống, bạn cũng nên chần giá đỗ qua nước sôi hay rửa và ngâm nước sạch kèm theo ít muối. Và an toàn nhất là món giá đỗ đã xào hay nấu chín.
Những lưu ý khi ăn giá đỗ
– Giá đỗ kỵ gan lợn: Theo phân tích của các nhà khoa học, 100g gan lợn thấy có 2,5mg đồng và trong giá đỗ có nhiều vitamin C. Nếu xào lẫn hoặc ăn gan lợn với giá đỗ cùng một lúc hoặc trong thời gian gần nhau sẽ làm vitamin C bị oxy hoá. Kết quả giá đỗ thành chất bã sẽ không còn chất bổ.
– Bây giờ, giá đỗ được làm ra nhờ các loại thuốc kích thích, urê để cho nó vươn tốt hơn, năng suất hơn vì thế sẽ rất độc khi ăn giá đỗ. Có thể nhận biết giá đỗ không ủ hoá chất bằng cách quan sát, nếu giá đỗ mập mạp, trắng ngần, dài… là chắc chắn ngâm ủ hoá chất, còn giá đỗ không có hoá chất nhìn ngắn, màu không trắng và rất gầy, ngắn… Nếu ăn giá đỗ "bẩn" trong thời gian dài sẽ ảnh tới rất nhiều hệ lụy, trong đó phải kể tới việc mắc nhiều chứng bệnh nguy hiểm như ung thư.
– Ăn giá đỗ đã được nấu chín sẽ đảm bảo hơn ăn giá đỗ sống, hạn chế các loại khuẩn sán xâm nhập. Nếu muốn ăn sống, phải rửa thật sạch giá đỗ với nước muối hoặc ngâm giá đỗ trong nhiều phút khi rửa lần cuối để có thể loại bỏ được phần chất bẩn, thuốc diệt sâu, vi khuẩn còn trên giá. Trụng giá trước khi ăn để đảm bảo an toàn.
– Không nên ăn quá 550g giá đỗ mỗi ngày bởi chất độc có trong giá sống sẽ tăng cao, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Bách Nguyên ( ST )
