Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cúng để tiễn ông Công ông Táo về trời. Một mâm cúng ông Công ông Táo đầy đủ cần bao gồm các lễ vật và mâm cỗ như sau.
Lễ vật cúng ông Công ông Táo
Về lễ vật trong mâm cúng ông Công ông Táo, mỗi gia đình cần chuẩn bị: Mũ Táo quân, 2 mũ ông (2 cánh chuồn) và 1 mũ bà (không cần cánh chuồn). Về màu sắc, mũ và áo của ông Công ông Táo sẽ được thay đổi hàng năm theo ngũ hành.
Để tiễn ông Công, ông Táo về chầu trời, nhiều gia đình ở miền Bắc thường cúng cả cá chép vàng sống, sau đó sẽ phóng sinh, đem ra sông thả để làm phương tiện đưa các Táo quân lên trời. Bên cạnh đó, nó cũng mang ngụ ý "cá chép hóa rồng".
Các gia đình ở miền Trung thường cúng ngựa giấy có đầy đủ yên cương, các gia đình miền Nam thường cúng cá chép giấy.
Tùy theo từng gia đình có thể chuẩn bị những lễ vật cúng ông Công, ông Táo khác nhau và còn phù thuộc vào văn hóa của từng vùng miền. Ngoài các lễ vật chính kể trên, thì còn có lễ mặn, hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc…) để tiễn Táo Quân.
Một mâm cỗ mặn cúng ông Công ông Táo thường gồm các thứ sau:
– 1 đĩa gạo
– 1 đĩa muối
– 5 lạng thịt vai luộc (hoặc thịt gà luộc)
– 1 bát canh
– 1 đĩa xào
– 1 đĩa giò
– 1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống)
– 1 đĩa xôi gấc
– 1 đĩa hoa quả
– 1 ấm trà sen
– 3 chén rượu
– quả cau, lá trầu
– 1 lọ hoa
– 1 tập giấy tiền, vàng mã
Chuyên gia lưu ý, nếu gia đình nào có ban thờ Táo quân (thường đặt gần bếp) thì thắp hương ở ban thờ này. Nếu không có ban thờ Táo quân riêng thì phải thắp hương ở ban thờ thần linh hoặc gia tiên chứ không nên cúng lễ ở bếp vì từ xưa đến nay, ban thờ luôn được coi là nơi để giao tiếp giữa hai thế giới âm dương, giữa người trần thế và thần linh.
Cũng có gia đình lưu giữ phong tục vừa đặt một mâm cúng trong bếp và thêm một mâm khác cúng trên bàn thờ.
Lễ cúng ông Táo cần phải được thực hiện trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Vì vậy, tùy theo điều kiện thời gian của từng nhà có thể cúng ông Táo vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp.
Bách Nguyên (TH)
