Theo Đông y, thiên lý vị ngọt, tính bình. Loại hoa này là một vị thuốc an thần, điều trị chứng mất ngủ tốt.
Loại "rau" là "liều thuốc an thần" cực tốt
Có lẽ hiếm có thực phẩm nào đặc biệt như thiên lý: Nó vừa là hoa lại vừa là rau, vừa là thuốc cũng vừa là thực phẩm. Hoa thiên lý vốn không hề xa lạ với người Việt bởi bản chất của chúng rất dễ trồng, thuộc họ dây leo.
Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), thiên lý được xếp vào nhóm "Dược thực lưỡng dụng". Nó còn có tên là dạ lý hương hay dạ lài hương.
Theo Đông y, thiên lý vị ngọt, tính bình. Loại hoa này là một vị thuốc an thần, điều trị chứng mất ngủ tốt. Bên cạnh đó, thiên lý còn nổi tiếng với tác dụng giảm đau nhức xương khớp, sát trùng, kháng viêm, chống lở loét, giải độc, thanh nhiệt, thanh tâm trừ phiền...
Có 3 cách có thể sử dụng hoa thiên lý để giúp ngủ ngon hơn, ngủ sâu hơn:
- Lấy hoa thiên lý nấu canh ăn sẽ đem lại hiệu quả ngủ ngon. Sáng hôm sau ngủ dậy với một tinh thần khỏe mạnh và thoải mái nhất.
- Hoặc dùng phương thuốc: Hoa thiên lý 30g, hoa nhài 10g, tâm sen 15g. Ba thứ sắc chung lấy nước uống trong ngày, dùng liên tiếp trong một tuần có thể chữa chứng mất ngủ.
- Cách thứ 3 đó là dùng thiên lý phơi khô làm gối. Dùng 5kg lá thiên lý tươi, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, phơi khô, nhồi vào vỏ gối để sử dụng. Gối hoa thiên lý có tác dụng sơ thông mạch máu ở vùng cổ, giúp đi vào giấc ngủ tốt hơn.
Một số công dụng khác của rau thiên lý
1. Giảm đau nhức xương khớp
Cách làm: Lấy hoa thiên lý xào với thịt bò. Món ăn tuy đơn giản nhưng có hương vị rất thơm ngon và có tác dụng tốt trong việc giảm đau nhức xương khớp.
2. Trị hư nhược, hoa mắt, chóng mặt
Cách làm: Lấy hoa thiên lý, bạch cúc, mỗi vị 10g, ngải cứu 12g, rau má, lá đinh lăng, mỗi vị 8g. Sắc uống liền trong ngày, uống liên tục trong 3-5 ngày.
3. Thanh nhiệt giải độc, hạ mỡ máu
Cách làm: Chuẩn bị 50-100g hoa thiên lý tươi, 100-150g gạo tẻ, 30-40g sinh thạch cao. Mang thạch cao đi sắc với 1500ml nước đến khi còn 1000ml. Lúc này chắt lấy nước, bỏ bã; cho gạo vào nấu cháo. Cháo chín thì cho hoa thiên lý vào, đun sôi lại là được. Cháo hoa thiên lý có tác dụng thanh nhiệt giải độc, thanh tâm trừ phiền, hạ mỡ máu.
4. Hỗ trợ điều trị viêm kết mạc
Cách làm: Dùng hoa thiên lý để chế biến thành các món ăn hàng ngày. Hoa thiên lý có thành phần kháng viêm, kháng khuẩn, chính vì vậy người bị bệnh viêm kết mạc ăn thiên lý sẽ có tác dụng tích cực trong quá trình điều trị.
5. Chữa tiểu ra máu, tiểu dắt
Cách làm: Chuẩn bị rễ cây thiên lý từ 10-20g, sắc lấy nước uống 2-3 lần trong ngày.
6. Phòng chống rôm sảy mùa nóng
Cách làm: Nấu canh hoa thiên lý ăn hàng ngày sẽ giảm rôm sảy vì loại thực phẩm này mang lại công dụng thanh nhiệt, giải độc tốt.
7. Giảm cân hiệu quả
Cách làm: Tiêu thụ các món ăn từ hoa thiên lý. Thực phẩm này chứa dồi dào chất xơ, chất diệp lục, lại rất ít calo vì thế có thể thúc đẩy giảm cân.
8. Hỗ trợ điều trị bệnh trĩ
Cách làm: Dùng hoa thiên lý nấu thành món canh cua hoa thiên lý. Loại rau này có tác dụng giải nhiệt nên rất tốt cho người bị bệnh trĩ. Hơn nữa, thiên lý còn có đặc tính sát khuẩn tự nhiên mạnh mẽ, giúp loại bỏ vi khuẩn và ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm, hỗ trợ điều trị bệnh trĩ.
Lưu ý khi chế biến và tiêu thụ hoa thiên lý
- Khi chế biến các món ăn với hoa thiên lý, không nên nấu quá chín vì sẽ làm giảm các dưỡng chất, lại còn mất vị ngon.
- Trong thiên lý chứa kẽm vì thế không nên xào nấu cùng với các thức ăn giàu chất sắt như gan, thịt lợn nạc, rau muống… vì chất sắt sẽ đẩy kẽm ra khỏi cơ thể, gây lãng phí dinh dưỡng.
Bách Nguyên (Theo songkhoe)
