Cho đến nay, hơn 150 gene liên quan tới năng lực thể thao đã được phát hiện và con số này ngày càng tăng lên, trong đó đáng chú ý là gen ACTN3 (là gen tạo ra một loại protein điều chỉnh chức năng của cơ bắp). Điều này có nghĩa rằng chúng ta có thể xác định tiềm năng thể thao của một người thông qua giải mã gene.
Gene thể thao "ACTN3"
Gene ACTN3 (alpha-actinin-3) là gene tạo ra một loại protein điều chỉnh chức năng của cơ bắp. Gene này là một trong nhiều yếu tố ảnh hưởng tới thành tích trong thể thao.
Có 3 kiểu gene ACTN3 gồm: biến thể CC, TT và TC. Và mỗi loại biến thể sẽ phù hợp với những môn thể thao khác nhau.
Kiểu biến thể TC được tìm thấy ở những người sở hữu số lượng sợi cơ co giật nhanh ở mức trung bình. Do đó, nhóm người này có thể tập cả những môn thể thao đòi hỏi sức bền và sức mạnh.
Kiểu biến thể TT là kiểu gene hiếm nhất và chỉ có 10% dân số sở hữu. Nhóm người sở hữu kiểu gene này sẽ gặp khó khăn trong việc tăng cơ nhanh chóng. Họ thích hợp với những bộ môn thể thao thiên về sức bền như: đạp xe, bơi lội. Yoga hay Pilates cũng là sự lựa chọn lý tưởng để người sở hữu kiểu gene này tăng cường sức mạnh.
Tại Viện nghiên cứu thể thao của Úc, các nhà khoa học đã lấy khoảng 400 mẫu gene của các vận động viên thể thao có thành tích ở mức trung bình để tiến hành các cuộc so sánh. Kết quả là ở những người này, đa số đều chỉ có ACTN2 (alpha-actinin-2) và bị thiếu hai kiểu gene ACTN3. Do đó dù có nỗ lực và kiên trì luyện tập đến đâu, họ cũng không thể trở thành những "tài năng" thể thao đỉnh cao.
Ngược lại, ở những vận động viên được coi là "tài năng" hơn, họ có đầy đủ chức năng của các kiểu gene ACTN3. Nhóm nghiên cứu nhận định gen ACTN 3 là nhân tố kích hoạt tài năng thể thao của các vận động viên, đặc biệt là vận động viên điền kinh.
Di truyền đi đôi với rèn luyện
Craig Pickering – nhà vô địch chạy 100 mét Giải Điền kinh Thiếu nhi châu Âu, đã dành nhiều năm để tìm hiểu về vai trò của gene và tài năng thể thao xuất chúng, tỉn rằng gene không phải yếu tố duy nhất và quan trọng nhất để quyết định một người có thể trở thành vận động viên xuất sắc hay không. Những yếu tố khác cũng quan trọng gồm đào tạo đúng hướng, tập luyện kiên trì, đam mê, thời cơ và may mắn", Pickering cho biết.
Vận động viên Quang Trần, chân chạy marathon siêu địa hình quyết định thực hiện giải mã gene tại Genetica để hiểu thêm về sự ảnh hưởng của gene lên năng lực thể thao của anh.
Quang chia sẻ, "Thông qua trải nghiệm chạy các giải lớn tại Việt Nam cũng như nước ngoài, tôi biết khả năng chạy bứt tốc, chạy nước rút của mình không được tốt. Sau khi giải mã gene tôi mới biết một phần là gene sức mạnh của mình thấp hơn mọi người, với điểm số 4/10 thuộc top thấp nhất. Nhưng tôi lại có biến thể TT ở gene ACTN3, điều này làm cho khả năng sức bền của tôi tốt, đạt điểm 9/10. Cho nên từ đó, tôi thay đổi kế hoạch tập luyện, tập trung cải thiện khả năng sức mạnh của mình bằng cách tập thêm các bài tập biến tốc. Và nhờ vậy đã cải thiện được thành tích marathon từ 2 giờ 59 phút xuống 2 giờ 44 phút".
Linh An
